Франц хэлээр « Je suis Mongol(e) » буюу « Би Монгол хүн », « Би эргүү мал » гэж хэлэх  хоёр яг адилхан сонсогддогийг мэдэхүү ? 18-р зууны үеэс Дауны синдромыг нэрлэж байсан энэ  расист нэршлээс үүдсэн доромж утга франц хэлнээ өдгөө ч хадгалагдсаар байна. Францад  хүний эрхийн мэдрэмжтэй, хүмүүжил боловсролын түвшин арай дээгүүр хүмүүс нь « тэнэг,  мангуу » гэсэн утгын хамгийн доод түвшнийг илэрхийлэх санаагаа « Монгол » гэдэг үгээр  төлөөлүүлж хүмүүсийг хараах нь бага байдаг ч, санаандгүй болон санаатай тохиолдлоор ийнхүү  доромж утгаар хэрэглэн, алагчлах, гутаах үзэл гаргах тохиолдол байсаар байдаг.  

Тэгвэл францын рэп дуучин Орэлсан шинээр гаргасан « L’odeur de l’essence »  (Шатахууны үнэр) дуундаа  « Монгол » нэрийг Монголчууд болон Монгол соёлоос гаралтай хэн бүхэнд туйлын доромж утгаар хэрэглэсэн байна. Уг дуунд:

2’57-оос эхлэн:              

"Эргүү малуудыг (монголуудыг) авч зэвсэг өгөөд

Энийгээ « шударгаёс » гэчихжээ, гэмт хэргүүд нь илтгэнэ."

3’11-ээс эхлэн:               

"Эргүү малууд (монголууд) эксперт болсноос хойш

Эргүү малуудаар (монголуудаар), Монголын Эзэнт Гүрнээр хүрээлэгдэж,

Эргүү малуудад (монголуудад) таалагдахаар эргүү малуудыг (монголуудыг) хийж байна."       

гэсэн байгааг сонсож болно.

“Монгол” хэмээх нэрийг ийнхүү ашиглах нь доромжлол төдийгүй, Монгол соёлын тодотголд халдсан, хүний эрхэм чанарыг үл хүндэтгэсэн хэрэг хэмээн бид үзэж байна. Өнгөрсөн зуунуудын расист, алагчлах үзэлтэй хандлага өнөөгийн нийгэмд хэлбэржих ёсгүй. Хүний нэр төр, эрхэм чанар, соёлын олон төрлийг хүндэтгэх тал дээр франц хэлтнүүдийн сэтгэлгээнд ухралт үүсгэхэд ийнхүү нэмэрлэх нь өнөөгийн глобал виллэйж-ийн эрин үед туйлын хортой хэрэг болно. Дашрамд, Англи хэл энэхүү доромж утгыг хэдийнээ халж, Оксфордын толь бичгээс хассан билээ. Франц хэлнээ хэрэглэгдсээр буй энэ утгыг халахаар хүчин чармайлтаа бид үргэлжлүүлж байна. 

Олны танил, нөлөө бүхий Орэлсан шиг хүмүүс нь бүхэл бүтэн туургатан, тэдний соёлын болоод үндэсний таних тэмдэг, улсын болоод гарлынх нь нэрийг тодорхойлсон нэршлийг ингэж ашиглахнь « Монгол » нэрийг доромж утгаар хэрэглэх явдлыг жирийн үзэгдэл болгож, бусдын соёлд хүндэтгэлгүй хандах явдлыг нийгэмд өөгшүүлж, улмаар Монголчууд болон Монгол гарал, соёлтой хүмүүсийг дээрэлхэх, гадуурхах явдлыг нэмэгдүүлэх зэрэг хор уршигт хүргэх эрсдэлтэй байна.

Үүний учир, энэхүү дуучны бүтээлд хориг тавьж, улмаар франц хэлнээс « монгол » үгийн доромж утгыг арилгах тал дээр гаргаж буй хүчин чармайлттай маань нэгдэж, дуучин Орэлсаны дээрх дууг хориглохыг уриалсан өргөдөлд гарын үсгээрээ нэгдэж, #jesuismongol #jesuismongole #iammongolian болон #boycottorelsan тэмдэглэгээнүүдийг ашиглан, хүний эрхийн мэдрэмжтэйгээр, Монгол нэрээ эерэгээр таниулсан агуулгуудыг болж өгвөл Англи, Франц хэлээр, үгүй бол Монгол хэлээрээ, эсвэл зүгээр л хашьтаг тэмдэглэгээтэйгээр өөр өөрсдийн цахим сувгаараа түгээнэ үү.

Бид бүгдээрээ хүний эрх, эрхэм чанар, соёлын олон төрлийг хүндэтгэдэг Монголчуудын  хувьд, хүний эрхийн мэдрэмж дорой хүмүүсийг өөрсдөөсөө ичиж, дахин ийм бүдүүлэг алдаа  гаргахгүй байтал нь эерэг хандлагад уриалцгаая.  

Цахим өргөдлийн холбоос: https://chng.it/MCG66tzkck

#jesuismongol #jesuismongole #iammongolian #boycottorelsan  

Ш. Номиндарь

ЮНЕСКО-гийн итгэмжит Нүүдэлчин Зам холбооны зохицуулагч

ИНАЛКО их сургуулийн Монгол хэл, бичгийн багш