CAAK ӨНЦӨГ: Хятад Америкийн үзэл сурталын ялгаа

CAAK ӨНЦӨГ: Хятад Америкийн үзэл сурталын ялгаа

Хэрэв Хятад улс ардчилалтай улс байсан бол энэхүү статусын төлөөх өрсөлдөөн арай бага байх байсан уу гэдэг асуулт гарч ирнэ. Өрнө Дорнын сөргөлдөөнөөс ялгаатай нь энэхүү статусын төлөөх өрсөлдөөн үзэл суртлын зөрчилдөөнтэй уялдаатай ч гол цөм нь үзэл суртал биш.

Сануулахад, Зөвлөлтийн үзэл суртал нь АНУ тэргүүтэй капиталист тогтолцоог бүхэлд нь үгүйсгэж, дэлхий даяар коммунизмын ялагдашгүй ялалт нь Зөвлөлт Холбоот Улсын аюулгүй байдлын баталгаа гэж үздэг байв. АНУ Хятадын мөргөлдөөнд энэ элемент байхгүй. Хятадын үзэл бодол нь “интернационалист гэхээсээ илүү үндсэрхэг үзэл юм.

Хятад дахь хүний эрхийн нөхцөл байдал Хятад Америкийн харилцаанд маргаан үүсгэсээр ирсэн. Хятад улс либералчлагдана гэж найдаж байсан бол АНУ тэдний үзэл суртлын эсрэг дайсагнахгүй байсан юм. Хятадын зүгээс Өрнөдийн либерал ардчилал, үзэл бодлоо илэрхийлэх эрх чөлөө нь Коммунист намын үзэл сурталд заналхийлж байгааг үргэлж тодотгосоор ирсэн.

АНУ Хятадын үзэл суртлын зөрчил нь Барууны ардчилал, Зөвлөлтийн коммунизм хоёрын зөрчилтэй төстэй байна гэсэн маргаан сүүлийн үед Америкт өрнөж байна. “Ардчилсан капиталист тогтолцооны давуу талд итгэх итгэл сулрахад Хятадын “авторитар капитализм” эдийн засгийн хувьд ашигтай байх магадлалтай. Энэ тохиолдолд геополитикийн өрсөлдөөн нь үзэл суртлын зөрчилдөөнтэй холимог шинжтэй болно. Аль ч талаас нь харсан Хятад улс АНУ-ын их гүрний статуст заналхийлж байна.

АНУ-ын ерөнхийлөгчийн зөвлөх асан Стефан Баннон “АНУ-ын урьд өмнө тулгарч байгаагүй хамгийн том аюул”-ын эсрэг шийдвэртэйгээр дайтаж байлаа. Тэрээр 1950-1970-аад оны үед Зөвлөлт Холбоот Улсын эсрэг чиглэсэн өмнөх “Committee on the Present Danger -г үндэслэгчдийн нэг бөгөөд тус хорооны үндсэн зарчимуудын нэг нь Хятадын Коммунист нам засгийн эрхэнд байх үед хамтдаа оршин тогтнох боломжгүй ба эцсийн зорилго нь Хятадын коммунист засаглалыг зогсоох явдал юм.

АНУ-ын эрх баригчид Хятадтай хийх мөргөлдөөнийг үзэл суртлын болон соёл иргэншлийн хоорондох мөргөлдөөн болгож байна.

Энэхүү мөргөлдөөнд Хятадтай хийх мөргөлдөөнийг үзэл суртлын болон соёл иргэншлийн хоорондох мөргөлдөөн болгож байна. Хятад улсын бодлого нь өмнөх ЗХУ-ын баримталж байснаас өөр “олон улсад танигдсан үзэл суртал” биш байгаа нь Хятад улс “дэлхийг дахин эрэмбэлэхээс” өөрийг бодохгүй байх шиг харагдаж байна. Ши Жиньпины удирдлаган доорх Хятад улсын хөгжлийн загвар либерал ардчилсан бодлоготой хөгжиж буй орнуудад жишээ болж байна. “Хятадын хөгжлийн загвар” нь авторитар засаглалтай улсуудад тааламжтай мэт боловч Хятадын эдийн засгийн амжилтын суурь нь дотоодын томоохон зах зээл, асар их хөдөлмөр, авторитар засгийн газрын дэмжлэг зэрэг тодорхой хүчин зүйлүүд юм.

Хятад авторитар дэглэмийг дэмжиж, улс орныг хяналтанд байлгаж, гадаадад байгаа шүүмжлэгчдэд дарамт үзүүлдэг ч энэ нь ардчиллын эсрэг тэмцэл, ардчилсан тогтолцоог нураах стратеги биш. Гэсэн хэдий ч АНУ-ын тал Хятадын эсрэг сөргөлдөөнд дотоодын дэмжлэгийн удаан хугацаанд тогтвортой байлгахын тулд “дижитал авторитаризм” ба “либирал ардчилал” системийн хоорондын зөрчилдөөний тухай яриаг улам дэврээх шинжтэй байна.     

Хэдийгээр үзэл суртлын зөрчил нь зөрчилдөөний гол сэдэв биш ч “үзэл суртлын ялгааг” улам тодруулах нь хоёр улс аюулгүй байдлаа бэхжүүлэх шалтгаан болно. Өрнө-Дорнын зөрчилдөөний үед аюулгүй байдлын асуудлыг сулруулаагүй шиг АНУ Хятадын зөрчилдөөний үед ч энэ асуудлыг бэхжүүлэх болно.

Аюулгүй байдлын асуудлыг хатуухан хэлэхэд дараах зүйлээр ойлгож болно. 1. Ойлголцолын асуудал. Тэд бидэнд дайсагнаж байна уу үгүй юу гэдгийг ойлгох, 2. Хариу үзүүлэх. Бодлого боловсруулагчид өөрсдийн орны батлан хамгаалах чадвараа сайжруулан бусад орноос ирэх үйлдэлд тохирсон дохиогоор хариу үзүүлэх.

Хэрэв нэг тал нь нөгөө талаа түрэмгийлэх санаархалтай байна гэсэн буруу таамаглалд үндэслэн цэргийн чадавхаа өргөжүүлбэл дайсагналыг улам бүр өдөөж болзошгүй юм.  Өөрийн аюулгүй байдлаа хангахын тулд илүү аюултай байдал үүсгэхийг “аюулгүй байдлын прадокс” гэдэг. Гэхдээ нөгөө талын чадавхыг дутуу үнэлж аюулгүй гэж үзсэнээр өөрийн улсад аюул учруулж болно. 

Аюулгүй байдлын тухай “сонгодог” ойлголтод цэргийн өдөөн хатгасан аливаа үйл ажиллагаа, нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдалд аюул учруулж буй нөхцөл байдал, цөмийн зэвсгийн цохилт зэргийг ойлгоно. Хятадтай харьцуулахад АНУ стратегийн харилцаандаа цөмийн зэвсгийг чухалчилж үздэггүй нь Ази дахь тэдний холбоотнуудад ойлгомжгүй байна. Түүнээс гадна Хятадын цөмийн чадамжын эсрэг АНУ ямар нэг төлөвлөгөө боловсруулаагүй гэдэг АНУ-ын аливаа мэдэгдэлд Бээжин итгэхгүй байх. Түүнчлэн АНУ пуужингийн довтлогооноос хамгаалах системээ хөгжүүлж байгаа нь Хятадын цөмийн стратегийн эсрэг үйл ажиллагаа биш гэсэн АНУ-ын баталгаанд Хятад улс итгэлгүй байна.    

Хятад улс эхний цохилт өгөх цөмийн зэвсгийн туршилтаасаа татгалзсан боловч Вашингтон хайгуул, тандалт, хариу цохилт өгөх чадвараа сайжруулж, пуужингийн довтлогооноос хамгаалах системээ хөгжүүлж байгаа нь Бээжинг болгоомжлоход хүргэж байна. Хятад харьцангуй бага цөмийн зэвсэг эзэмшдэг бөгөөд албан ёсны тоо баримт байдаггүй ч 290 орчим цөмийн цэнэгт хошуутай гэсэн тооцоо бий. Гэсэн хэдий ч энэхүү арсеналыг тодорхой хэмжээний пуужин болон цэнэгт хошуугаар өргөжүүлэхээр төлөвлөж байна.

Хятад улс хариу цохилт өгөх чадвараа бэхжүүлж байгаа нь АНУ-ыг болгоомжлоход хүргэж байгаа юм. Нэг тал нь бага хүчээр өдөөн хатгахад нөгөө тал нь түүнийг айлгахаар илүү их хүчээр хариу цохилт өгдөг бөгөөд хоёр тал хоёулаа хохирол амсдаг. Тиймээс Ази дахь Америкийн холбоотнууд “өргөтгөсөн хориг”-ийн найдвартай байдалд эргэлзэж аюул учруулах вий гэдгээс болгоомжилж байна. Хэрэв АНУ стратеги хэрэглэх гэж байгаа бол эхлээд “хязгаарлагдмал хүрээнд” хориг тавьж байгаад дараа нь цэргийн эрчимжүүлсэн арга хэмжээ рүү шилжих нь зүйтэй байлаа.

Эх сурвалж: POLITICO

5
таалагдаж байна

2
таалагдахгүй байна

Холбоотой мэдээлэл Бүгдийг үзэх

Сэтгэгдэл (-)

АНХААРУУЛГА: Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд манай сайт хариуцлага хүлээхгүй болно. Та сэтгэгдэл бичихдээ бусдын эрх ашгийг хүндэтгэн үзнэ үү!
0/1000
  • Зочин ×
    Хариулах ({[{ cmmnt.children.length }]})
    0/1000
    • Зочин {[{ childComment.ip_address }]} ×
      {[{ childComment.text }]}
      {[{ childComment.dislike_count }]}
    • Бусад сэтгэгдэл ()
  • Бусад сэтгэгдэл ()

Дуртай төрөл

Д.Галсандорж: Зэсийн салбарт Монгол Улс том тоглогч болох боломж байгаа

2024-06-22

Ц.Элбэгдорж, Д.Содном нарын шахалтаар Цагаан суваргын ордыг МАК компанид өгчээ

2024-06-11

Үндэсний баялгийн сангийн талаар мэдээлэл хийлээ

2024-06-11

Нүүрсний экспортын хэмжээ нэмэгдсэн ч орлого буурах магадлалтай

2024-06-10

Yalalt & Baji - С.Жавхлан

2024-06-13

V сургуулийн уулзвараас Их сургуулийн гудамж хүртэлх замыг хаана

2024-06-09

Бидний Чинзо

2024-06-01

Мишээл: Сошиалд "худлаа" хосууд болж жүжиглэдэг нөлөөлөгч нар байгаа

2024-05-30

Л.Ариунсайхан: Монголчуудын сэтгэцийн эрүүл мэнд сэхээнд байна

2024-06-11

Хүүхдийн зуслангууд ямар төлбөртэй байх вэ?

2024-06-10

ӨӨРИЙГӨӨ НОЙРГҮЙДЭЛТЭЙ ГЭДГИЙГ ХЭРХЭН ИЛРҮҮЛЭХ ВЭ?

2024-06-09

ҮСХ: Манай улсад дөрөв ба түүнээс дээш ихэр хүүхэд 23 байдаг гэж бүртгэгджээ

2024-06-01

Бидний "паразит" амьдрал

2024-06-21

Өсвөр үеийнхний дайсан цахим заналхийлэлд цэг тавья

2024-06-13

Хар тамхины хар гай

2024-06-11

Ш.Бямбасүрэн: Намайг нутаг буцах гэж байхад аварч үлдсэн хүмүүн

2024-06-04

Энэ зун нээлтээ хийх хамгийн өндөр хүлээлттэй кинонууд

2024-06-22

Эрэн сурвалжлагдаж байсан этгээдийг Сонгинохайрхан дүүргээс баривчиллаа

2024-06-22

Автозам дагуух үйлчилгээний цогцолборуудын мэдээллийг GOOGLEMAP-д байршуулна

2024-06-22

Өнөөдөх нар буцах өдөр

2024-06-22

Хөгжлийн банкны гэх тодотголтой 80 хүн, 4 хуулийн этгээдэд холбогдох хэргийг хянан хэлэлцэнэ

2024-06-17

Ц.Уянга АТГ-т өөрийнхөө мэдүүлсэн 7 тэрбумын хөрөнгө, орлогоо гайхав

2024-06-13

ГАДААДАД ОРШИН СУУГАА ИРГЭД СОНГУУЛЬД САНАЛ ӨГӨХ ХҮСЭЛТЭЭ ЭНЭ САРЫН 15-ААС ӨМНӨ ГАРГАХ ШААРДЛАГАТАЙ

2024-06-13

Да.Ганболдын сонгуульд нэр дэвших эсэх асуудлыг шийдэх шүүх хурал болно

2024-06-11

УПЕГ: БЗС-гийн хоёр албан тушаалтанд эрүүгийн хэрэг үүсгэн яллагдагчаар татан шалгаж байна

2024-06-05

Чойжин ламын сүм музей тусгай хэрэгцээт хүүхдэд зориулан өдөрлөг зохион байгуулна

2024-06-05

ЗӨВЛӨГӨӨ: И-Монголиа аппликейшнээр ЭМД-ын шимтгэлээ хэрхэн төлөх вэ

2024-06-04

Беларусийн Засгийн газрын тэтгэлгээр 28 оюутан суралцаж байна

2024-06-03

Оросын эсрэг НАТО-гийн бодлогын тухай

2024-06-21

Д.Бат-Эрдэнэ: Хүнийг сонгох эрхээр хангаагүй байгууллагыг 100 сая төгрөгөөр торгодог хуультай

2024-06-21

Хөгжлийн банкны гэх тодотголтой 80 хүн, 4 хуулийн этгээдэд холбогдох хэргийн танхимын нийт шүүгчийн хуралдаан хойшиллоо

2024-06-20

Сонгогчдын нэрийн жагсаалтыг энэ сарын 23-нд эцэслэж, хэсгийн хороодод хүргүүлнэ

2024-06-20
48:24

Н.Номтойбаяр: Тэр орос АЗИЗОВ хэдэн өөрсдийн бууны нохой, даалгавар биелүүлэгч, урвагчдыг МОНГОЛд үлдээсэн бол...

2024-06-21

Х.Нямбаатар: Автобусны жолоочид дизель түлш хулгайлж, камераа салгаж байна. Тиймээс ажлаас нь хална

2024-06-20

Р.Булгамаа: Мөрдөн шалгахдаа нотлох баримтыг устгаж байгааг хариуцлагатайгаар хэлье

2024-06-18

“Энэ бол улс төрийн аллага. Тиймээс МАН энэ тойргийн сонгуулийн менежерээ, нэр дэвшигчдээ татах хэрэгтэй“

2024-06-18

Монголчууд Парис руу 32 тамирчнаа илгээнэ

2024-06-21

Зуны олимпын наадамд 200 орны тамирчин оролцоно

2024-06-17

Улсын аварга О.Хангай “Үлэмж бадрах” чимэг хүртэж, Ц.Бямба-Отгон арслан боллоо

2024-06-17

Дэлхийн мастеруудын рекордыг шинэчилсэн монгол туйванч

2024-06-10

БНСУ-д хөхүүл ханиалгын халдварын тохиолдол сүүлийн 20 жилд бүртгэгдээгүйгээр өсжээ

2024-06-11

Бүгд Найрамдах Ардчилсан Лаос Ард Улсын Ерөнхийлөгч Тонглун Сисүлит төрийн айлчлал хийхээр хүрэлцэн ирлээ

2024-06-11

Энтони Блинкен: Дайн сунжирсанд Xамас буруутай

2024-06-11

Дэлхийн мэдээ цөөн үгээр 06.10

2024-06-10

Монголын үзэсгэлэнт охид №170 ❤️

2024-06-03

Монгол элдэв зураг (50 фото) №70

2024-06-02

БНСУ-ын алдарт дуучин Ён Так БОАЖ-ын сайд Б.Бат-Эрдэнийн урилгаар Монгол Улсад зочилж байна

2024-06-01

Алдарт “Balenciaga” брэндийн нүүр царайгаар 50 настай, монгол модель Г.Гансүх ажиллаж байна

2024-06-01

ТББ-ууд сонгуулийн хөтөлбөрт дүн шинжилгээ хийж нам, эвсэлд хүргүүлснээ танилцууллаа

2024-06-20

Өр төлбөрөө төлсөн 155,315 иргэн, ААН-ийн зээлийн мэдээллийн сангийн "хар жагсаалт"-аас чөлөөллөө

2024-06-10

Инфляц өмнөх оны мөн үеэс 5.7%-иар өсжээ

2024-06-10

Сонгуулийн дараах эдийн засаг ямар байх вэ?

2024-06-10

“Хөдөө Наадъя” Баяр Наадмын Худалдаа BSB-д

2024-06-21

“ЭРТ авбал ИЛҮҮ бонустай” BSB

2024-06-13

Парисын олимп үзэх сүүлийн хоёр харилцагч батламжаа гардан авлаа

2024-06-11

Digi Pay-д бүртгүүлээд PlayStation 5 болон Apple-ын бэлэгтэй болоорой!

2024-06-10

Төрийн эрх мэдэл хэнд байх ёстой вэ?

943

МАН-ыг тараах Ерөнхийлөгчийн захирамжийн тухай та ямар үзэл бодолтой байна вэ?

1,054

Коронавирусийн вакцинуудаас та алийг нь үр дүнтэй гэж бодож байна вэ?

1,621

Хэрэв та АНУ-ын иргэн байсан бол Ерөнхийлөгчийн сонгуульд хэнд саналаа өгөх вэ?

419