Цахим сургалтад шилжээд багагүй хугацаа өнгөрчээ. Энэ хугацаанд таны амьдралын хэв маягт өөрчлөлт хэр оров?

-Ихэнх багш маань шөнө, бүх хүн унтаж, хүүхдүүдээ амрахаар хичээлээ бичдэг. Семинарын хичээл, зарим шууд live хичээлүүдээ өдөр хуваарьт цагтаа бас орно. Нэг минутын бичлэг бичихэд дунджаар 10 минут зарцуулдаг. Гэнэтийн дуу чимээ, үг буруу сонголт, сул үг хэлэх бүрдээ бичлэгээ эхнээс нь дахиад л хийдэг. Шалгалтад зарцуулсан хугацаа маань гэхэд 5 дахин ихэссэн. Энэ жилийн хувьд багш нарын ачаалал хэд дахин нэмэгдэж, хөдөлмөрийн хууль тогтоомж бол ерөнхийдөө зөрчигдсөн. Хувь, хувьсгалын зардлууд ч бас ихээр өссөн. Санхүүгийн хувьд ч бие физиологийн хувьд ч онлайн хичээл багш нарт ерөөс хялбар байгаагүй.

Таны ярианд зардал нэмэгдсэн тухай гарлаа. Оюутнууд маань эсрэгээрээ зардал багасах ёстой, ачаалал багасах ёстой гэсэн байр суурийг хүчтэй илэрхийлж байна?

1. Програм хангамжийн лицензийн зардлууд гарсан./Office, OS, дэлгэц бичдэг програм хангамж, дуу, видео бичлэг хийдэг програм хангамж/
2. Техник хангамжийн хувьд багш бүр зөөврийн компьютертэй байх шаардлага тулгарч, микрофон, чихэвч, камер, документ проектор, wacom зэрэг наад захын техник хэрэгслийг худалдан авах шаардлагатай болсон.
3. Миний хувьд утасны зардал маань сард ердийн үеийнхээс 10 дахин их гарах болсон. Мөн гар утас, Notebook -ээ ажлын шаардлагаар шинэчилсэн.
4. Сургуулийн мэдээллийн технологийн албаны хувьд ч гэсэн асар их хэмжээний видео stream – ийг хадгалах, суралцагчдад хүргэх зэрэг техник хүчин чадал ихээр шаардсан гэнэтийн ажлуудыг хийж санхүүгийн тооцоолоогүй дарамтанд орж байна
5. Онлайн хичээл бичихэд зориулагдсан студи байгуулагдсан. Бүрэн тоноглогдсон өрөө тул нэлээд зардал гарсан байх.
6. Сургалтын төлбөрийг сүүлийн хэдэн жил дараалан нэмээгүйгээс багш, ажилтны цалинг инфляцитай уялдуулан нэмэгдүүлэх хамтын гэрээ зөрчигдөж, үүнээс улбаалан бид их сургуульд багшлах чанартай сайн багш нараа гадагшаа ихээр алдах болсон. Гадаадад доктор хамгаалсан багш нар маань ч буцаж ирэхгүй байх үзэгдэл ихэссэн. Энэ нь дээд боловсролд асар их хор хохиролтой байгаа юм.

Түүнчлэн албан томилолт, цахилгаан, хурал зөвлөгөөнтэй холбоотой зардлууд хэмнэгдсэн ч энэ нь сургуулийн төсөвт маш бага хувийг эзэлдэг. Онлайн сургалтад шилжсэн боловч сургуулийн байшингуудын халаалт дулаан, үйлчилгээний зардлууд гарсан хэвээрээ л байна.

Нэг зүйлийг асуухгүй өнгөрч болохгүй нь. Цахим орчинд та нэлээд хурц, шүүмжлэлтэй зурвас, сэтгэгдэл бичсэн харагдсан. Ялангуяа их сургуулийн төлбөртэй холбоотой. Таны хувьд Солонгосын их сургуульд зочин профессороор ажиллаж байсан учраас Солонгосын их сургуулиудын багшийн ачаалал, цалин хөлс, сургалтын төлбөр гэх мэт зүйлсийн талаар товч мэдээлэл өгнө гэж найдаж байна?

-Дүү маань сугалаанд аз дутаад гэрт нь хамгийн ойрхон хувийн цэцэрлэгийн 6 сарын төлбөрийг асуухад манай оюутны улирлын сургалтын төлбөрөөс нэлээд өндөр байсан. Ажлаа хийхийн тулд эцэг эхчүүдэд өөр сонголт байдаггүй нь харамсалтай санагдаж, нөгөө талаар амьдралаа залгуулах боловсролын зэрэг авах үнэлгээ цэцэрлэгийн төлбөрөөс бага байгаа нь гомдолтой санагдаж байсныг нуух зүйл алга. Эцэг эхээс төлөх сургалтын төлбөр бага байж болох ч төр засгаас дээд боловсролыг дэмждэг баймаар байна. Тиймээ, цэцэрлэгийн төлбөрөөс бага төлбөртэй дээд боловсрол гэж би бичсэн. Гэхдээ энэ бол гашуун ч гэсэн үнэн.

Эцэг эхийнхээ мөнгийг үрэн таран хийж, хичээлээ амжилтгүй суралцаж байгаа цөөн оюутнууд бий. Даалгавар хуулах юм бол сургуулиас хөөгдөж, буруу аргаар мөнгө олбол шоронд орох талаар ч би бичсэн. Цахим орчинд хуурамч хаягаас залилан хийж байсан хэд хэдэн хаягийн эздийг олсон. Арга хэмжээ авахуулахаар шат шатанд нь хандаад явж байгаа. Ямар ч төхөөрөмж бүртгэгдэж, байршил нь 1м-ийн зөрөөгүй заагдаж байдаг болохоор хуурамч хаягнаас юу ч бичиж болно гэсэн сэтгэхүйгээс салах хэрэгтэй.

Миний хувьд эх орондоо шударга, үнэнч, чадварлаг боловсон хүчин бэлдэнэ гэсэн хатуу зорилготой. Тиймээс ч тэдгээр хатуу үгсийг бичсэн. Нөгөөтээгүүр ер нь дээд боловсрол дахь улс төрийн нөлөөллийг багасгаж, эцэг эхийн нуруун дээрх ачааллыг бууруулмаар байгаа юм. Солонгос, япон дэлхийн олон оронд сургуулийн төсвийн маш өндөр хувийг ялангуяа улсын статустай их сургуулийн төсвийг төрөөс дэмждэг. Тэгж байж чанартай сургалт явагдаж, улс орон нь хөгжиж байгаа юм аа.

Энэ улс боловсролоо хөгжүүлж байж өнөөдрийн байдлаасаа гарна. Гэтэл боловсролоо дэмжихийн оронд татаж унагах, төлбөрийг нь хасах тухай ярьж байгаа нь нөхцөл байдалтай яавч нийцэхгүй. Мөн эцэг эхийн нуруун дээр 100% сургуулийн төсөв даатгаж байгаа нь дэндүү харамсалтай!

Их сургууль улс төрч хүний амлалтаас болж сүүлийн 4 жил төлбөрөө нэмээгүй. Энэ жил нэмдэггүй юмаа гэхэд бууруулахгүй байх нь сургуулийн орших эс оршихтой шууд хамааралтай байна. Хичээлийн 4-р байрыг мэргэжлийн хяналтын байгууллагаас нураах, эсвэл хүчитгэн ашиглах тухай заавар өгөөд 5 жил болж байна. Үүнээс өмнө баригдсан байшингууд ч бий. Зориулалтын байр талбай дутагдалтай байгаагаас туршилтын лабораториуд номын сантайгаа нэг байранд байгаа. Аюулгүй байдлын үүднээс энэ байж болохгүй зүйл. Оюутнаа бодсон ч номын санд илүү их зай талбай хэрэгтэй байгаа.

Багш нар судалгаа шинжилгээний ажлаар гадагш дотогш явах хэрэгцээ шаардлага их байдаг боловч төсөв мөнгөгүйгээс явж чадахаа больсон. Сургуулийн лабораториуд хуучрах нь битгий хэл моралийн элэгдэлд ороод удаж байна. Нарийн мэргэжлийн лицензтэй программ хангамж ашиглах зардал төсөв байдаггүй. Нэг талаас сургуулийн рейтинг унаж байгаа нь оюутны сургалт, судалгааны орчин ийм байгаатай шууд холбоотой!

Нууцгүй хэлэхэд Солонгост зочин профессорын 1 удаагийн лекцийн үнэлгээ нь манай багшийн сарын цалингаас өндөр.

Хэрэв төр засаг маань дээд боловсролоо дэмжихгүй бол илүү ихийг ирээдүйд алдана. Багш бид цалингаа нэмэхийн оронд номын сангаа барьцгаая гэж 100% гар өргөж байлаа. Багш бид нурж унах гэж байгаа байшингаа шинээр барьцгаая гэж хичээж цөөн цөөнөөр цуглуулж л байна.

Шинэ баригдсан номын санд оюутнуудаа ном уншаад сууж байгаа зургийг тавиад л бид баярлаад тойроод ярилцдаг. Оюутнуудаа баярлуулмаар байгаа ч даанч дээрх шалтгаануудаас болоод үнэхээрийн сургалтын төлбөрийг бууруулах санхүүгийн боломж бидэнд энэ удаад алга. Дээр нь бидэнд оюутнаа аюулгүй орчинд сургах хэтийн зорилт ч бас байна.

Танд баярлалаа.

Эх сурвалж: Монгол Улсын Их Сургуулийн цахим хаяг