Ковидын үеэр улс орнууд ямар ямар арга хэмжээ авч байна вэ?
Ковидын халдварын эдийн засаг, хөдөлмөрийн зах зээл дэх сөрөг нөлөөллийг бууруулах талаар зарим улс бодлогын шийдэмгий арга хэмжээ авч хэрэгжүүлжээ. Үүнд ажлын байрыг хадгалж үлдэх, эдийн засаг болон хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлтийг нэмэгдүүлэх, хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих, орлогын баталгааг хангах зэрэг багтаж байгаа юм.
Энэхүү арга хэмжээний хүрээнд Австрали, Канад, Шинэ Зеланд, Их Баритани болон АНУ-ын Төв банк хүүг тэглэжээ. БНСУ-ын засгийн газар энэ жил 20 их наяд воны төсөвтэй тусгай дэмжлэгийн багц гаргаж буйгаа мэдэгдсэн удаатай. Итали улс гэхэд татвар, нийгмийн даатгалын шимтгэлээс чөлөөлж, орон сууцны зээлийн урьдчилгаа төлбөрийн төлөх хугацааг сунгасан байна.
Мөн зарим улс орнууд тодорхой салбаруудад санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэхээ мэдэгджээ. Харин Хятадын засгийн газар маск, эрүүл мэндийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж буй аж ахуйн нэгжүүдэд 300 тэрбум юанийн зээлийн хүүгийн татаас олгосон юм. Нэгдсэн Вант улс Үндэсний эрүүл мэндийн үйлчилгээндээ таван тэрбум фунт хуваарилсан бол Ирландын Засгийн газар эрүүл мэндийн үйлчилгээндээ 435 сая евро хуваарилжээ.
БНСУ-д аялал жуулчлал болон бусад нөлөөнд автаж буй салбаруудыг тодорхойлж, тэдгээрт олгох татаасыг нэмэгдүүлж, урт хугацааны дэмжлэг үзүүлэхээр болсон байна. Франц, ХБНГУ-д халдварын нөлөөнд автаж буй бүх салбаруудад дэмжлэг үзүүлэхээр өргөн хүрээний арга хэмжээ авахаа мэдэгджээ. ХБНГУ аж ахуйн нэгжүүдэд “бүх талаар” дэмжлэг үзүүлэхээ зарласан байна.
Хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих, орлогын баталгааг хангах ажлын ачааллыг бууруулах, нөхөн олговор олгохоор болжээ. Франц, Герман (Kurzar - beit), Итали, Нидерландад ажилчдын ажиллаагүй цагт Ковидын үеэр улс орнууд ямар ямар аргаа хэмжээ авч байна вэ нөхөн олговор олгох зэрэг цалинтай ажлын цагийг бууруулах, мөн ажилгүйдлийн тэтгэмж хэсэгчлэн олгох арга хэмжээг өргөжүүлж, хялбаршуулсан арга хэлбэр хэрэглэж байна. Түүнчлэн ажлын байрыг хадгалах арга хэмжээг бусад арга хэлбэрээр баталгаажуулж, дэмжиж байна. Хятадын засгийн газраас цагаач ажилчдыг өвчтэй, эсвэл хязгаарлалтад байгаа тохиолдолд хөдөлмөрийн гэрээг цуцлахгүй байх талаар мэдэгдэл гаргажээ.
Филиппиний нийгмийн хамгааллын тогтолцооны хүрээнд үйлдвэр хаагдах, бизнес нь зогссоноос ажилгүй болж болзошгүй 30 – 60 мянган ажилтанд ажилгүйдлийн тэтгэмж олгохоор төлөвлөөд буй юм. Хонконг, Хятадад насанд хүрсэн иргэддээ 1280 ам.долларын нэг удаагийн бэлэн мөнгөний тусламж үзүүлэхээр болсон. Энэ нь эдийн засгийг нэг хувиар нэмэгдүүлнэ гэж шинжээчид үзэж буй юм. Зарим улс орнууд ковидын цар тахалтай холбоотой авсан арга хэмжээнүүдийн талаар товчлон хүргэе.
ОХУ
Ажилтнуудын хөдөлмөрийн хөлсний зардлын тодорхой хэсгийг нөхөн төлж байна. Цар тахлын улмаас орлого нь буурсан компаниудын нэг ажилтанд ойролцоогоор 12 мянган рубль олгожээ. Мөн 3-15 хүртэлх насны хүүхэд бүрт нэг удаа 10 мянган рублийн тэтгэмж олгоно.
БНХАУ
Тус улсын Засгийн газар хөдөө аж ахуйг сэргээхийн тулд 20 сая ам.долларын нөхөн төлбөр тарааж, дрон, жолоочгүй ХАА-ын тээвэр хэрэгслийн технологид ихээхэн хөрөнгө оруулалт хийсэн байна. Түүнчлэн Хятадын Төв банк бодлогын хүүгээ бууруулж, банкууд болон зээлдэгч нарт ирэх зээлийн хүүгийн дарамтыг багасгахад туслах үүднээс их хэмжээний бэлэн мөнгийг зах зээлд нийлүүлсэн. Мөн дотоодын зах зээл дээрх үнийн хөөрөгдлийг зогсоож, иргэдийн амьжиргаа болон бизнес эрхлэгчдийг дэмжих зорилгоор хэд хэдэн татварын хөнгөлөлтийг хэрэгжүүлжээ.
АНУ
Жилийн орлого нь 75 мянган ам.доллараас хэтэрдэггүй гэр бүлийн хүүхэд бүр 500 ам.доллар, том хүн 1200 ам.долларын тэтгэмж авчээ. Тус улсын Холбооны нөөцийн банк зах зээлийг тогтворжуулах, санхүүжилтийн нөхцөлийг зөөлрүүлэх үүднээс бондын худалдан авалтаа түүхэнд байгаагүйгээр эрчимжүүлжээ. Бондын худалдан авалтыг 1.5 их наяд ам.доллараар нэмэгдүүлж, 5.8 их наяд ам.долларт хүргэсэн нь эдийн засгийн уналтыг сааруулж, хувийн хэвшлээ дэмжсэн алхам болсон байна.
ХБНГУ
Тус улсад ажил олгогч болон хуваариа хөдөлмөр эрхлэгчдээ дэмжиж 5000 ам.доллар ба түүнээс дээш хэмжээний нэг удаагийн дэмжлэг үзүүлсэн. Цар тахлын улмаас хүндрэлд ороод буй 250-иас дээш ажилтантай томоохон компаниудыг нөхөн санхүүжүүлэхэд зориулж 500 тэрбум еврогийн сан байгуулжээ.
ЯПОН
ДНБ-ийхээ 20 орчим хувьтай тэнцэх хэмжээний эдийн засгийг дэмжих багц хөтөлбөр хэрэгжүүлэв. Цар тахлын улмаас орлого нь огцом буурч, амьжиргаа нь хүндэрсэн өрхүүдэд 300 мянган иен, хүүхэд бүрт 10 мянган иен олгожээ. Мөн маш хүнд нөхцөлд байгаа жижиг дунд бизнесүүдэд хоёр сая иен, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчдэд нэг сая иен тус тус олгохоор болсон байна. Түүнчлэн Япон улсын Засгийн газар цар тахлаас үүдэн эдийн засагт нь доголдол үүсэхээс сэргийлэх зорилгоор жижиг, дунд бизнес эрхлэгчдээ дэмжин хүүгүй, барьцаагүй зээл олгох шийдвэр гаргажээ.
ФРАНЦ
Хөл хорионоос болж бизнесээ үргэлжлүүлэх боломжгүй болсон, эсвэл орлого нь 70 хувиар буурсан компани болон хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчдэд 1600 ам.доллархүртэлх бэлэн мөнгө олгосон.Тус улс ард иргэдээ ажлынбайраа авч үлдэхэд нь тусалж нийт 50 орчим тэрбум ам.долларыг зарцуулжээ. Мөн бизнес эрхлэгчдэд зориулан 300 тэрбум еврогийн банкны зээлийн баталгааг Засгийн газраас өгөх аж. Мөн албан ёсоор татвар шимтгэл төлдөггүй ч эдийн засгийн албан бус салбарт ажилладаг иргэдээ дэлхийн олон орон хямралын үед хайхралгүй орхисонгүй. Тухайлбал, Канад улс ажилгүйдлийн тэтгэмж авах эрхгүй иргэдэд дөрвөн сарын туршид сар бүр 2000 канад долларын тэтгэмж олгож байна. Харин Тунисын эрх баригчид албан бус салбарт ажилладаг, нийгмийн бусад төрлийн тэтгэмжийн хөтөлбөрт хамрагдаагүй ажилтнуудад тус бүр 200 динар олгохоор шийдвэрлэжээ. Тайландад Нийгмийн даатгалын сангаас тэтгэмж авдаггүй иргэдэд гурван сарын туршид сар бүр 5000 бат олгохоор болсон байна.
Эх сурвалж: BBC
