Криптовалют ба зах зээл
Блокчейн гэж юу вэ?
Блокчейн нь аливаа мэдээллийг үнэн зөвөөр, найдвартай тараан байршуулж хадгалах технологи юм. Жишээлбэл, блокчейн нь мөнгөн шилжүүлгийн бүртгэлийг хадгалах боломжтой. Мөн кодчилогдсон — валютаар хэнээс хэнд хэдэн кодчилсон — валют шилжүүлсэн талаарх мэдээллийг бүртгэдэг. Зөвхөн үүгээр зогсохгүй, өгсөн зээлийн бүртгэл, өмчийн эрхийн бүртгэл, замын хөдөлгөөний зөрчлийн бүртгэл, гэрлэлтийн бүртгэл гээд бүх төрлийн бүртгэлийн мэдээллийг хадгалах боломжтой. Ерөнхийдөө цаасан дээр бичиж болох бүх зүйлийг блокчейнд бичиж болно. Харин ганц том ялгаа нь блокчейн дэх бүртгэлийг орлуулах эсвэл хуурамчаар дуурайх ямар ч боломжгүй гэж болно.
Блокчейн хэрхэн ажилладаг вэ?
Blockchain – нэрээс нь таахад хэцүү биш. Блок бүр өмнөх блоктойгоо холбогддог мэдээллийн блокуудын гинжин хэлхээ юм. Блок нь бичилтийн багцыг агуулна. Мөн шинэ блокууд нь заавал гинжний төгсгөлд нэмэгддэг.
Гэсэн хэдий ч энэ нь маш чухал гурван зарчим дээр үндэслэсэн маш нарийн төвөгтэй гинжин хэлхээ юм. Үүнд: тараан байршуулах; нээлттэй байдал; аюулгүй байдал байна. Бүх блокчейн хэрэглэгчид нь нийлж компьютерын сүлжээг бүрдүүлдэг, компьютер тус бүр нь мэдээллийн блокийн хуулбаруудыг агуулдаг. Энэ нь ихэвчлэн бүх блокийн бүрэн хуулбар байдаг боловч зарчмын хувьд та зөвхөн тухайн компьютер дээр хэрэгтэй өгөгдлийг хадгалах боломжтой.
Тиймээс блокчейнийг унтраах эсвэл эвдэх ямар ч боломжгүй юм. Яагаад гэвэл, ингэхийн тулд бүх компьютерыг унтраах, эсхүл эвдэх шаардлагатай болно. Энэ нь хамгийн сүүлчийн компьютерыг унтраах хүртэл блокчейн ажилласаар байна гэсэн үг юм. Шинээр нэмэгдсэн хэрэглэгч бүр энэхүү хэлхээ, сүлжээг өргөжүүлж, тэр хэмжээгээр мэдээллийн найдвартай байдал бэхжиж байдаг гэж болно. Бүх компьютер тэнцүү эрхтэй бөгөөд (онолын хувьд) тэдгээрийн дээр ямар нэгэн зохион байгуулагч, зохицуулагч-хянагч, менежерийн үүрэг гүйцэтгэдэг тусгай компьютер байхгүй гэж ойлгож болно. Өөрөөр зүйрлэвэл хавтгай сүлжмэл тор гэж ойлгож болно.
Блокчейний бүх мэдээлэл, блокууд болон тэдгээрийн агуулга нь хүн бүрт нээлттэй байдаг. Ямар ч блокийг уншиж, бүх бичилтийг үзэж болно. Мөн гинжин холбоог харж, мэдээллийн өөрчлөлтийг ажиглах боломжтой.
Тиймээс блокчейнд байгаа бүх мэдээллийг шалгахад маш хялбар тул заавал сүлжээний бусад гишүүдэд найдах шаардлага гарахгүй. Хүссэн үедээ бүх мэдээллийг өөрөө шалгаж, баталгаатай, найдвартай хариулт авах боломжтой.
Хэрэглэгчид мэдээллээ хамгаалахын тулд блокчейнд криптографын түлхүүр хэрэглэдэг. Түүний ачаар хэзээ ч боломжгүй мэт санагдах үр дүнд нэгэн зэрэг хүрдэг. Тэр нь юу вэ гэвэл бусад оролцогчдод итгэж найдахгүйгээр, магадгүй илт дайсагнасан оролцогч байсан ч хамаагүй танд нээлттэй, найдвартай байдлыг блокчейн нэгэн зэрэг олгодог. Энгийнээр хэлэхэд хэн нэгэн хүнд хэдэн сая валют байгааг төвөггүйгээр харж болно. Гэхдээ тус хүнийг яг хэн бэ гэдгийг нууцлалтай түлхүүрээ явуултал мэдэх боломжгүй. Хэн нэгнээс түлхүүр ирсний дараа л түүнд хэр их зүйл байгааг мэдэх боломжтой.
Криптовалют гэж юу вэ?
Криптовалют гэдэг нь криптографаар мэдээлэл нууцлагдсан, компьютерын сүлжээнд оршдог, аливаа нэгэн улсын төв банкны удирдлага, хяналтад ажилладаггүй чөлөөт валют юм. Криптовалютыг олон улсын хэмжээнд эерэгээр хүлээн авч байгаа хэдий ч төв банкнуудын хувьд төдийлөн саашаахгүй байна. Учир нь богино хугацаанд үндэсний мөнгөн тэмдэгт криптовалютын эсрэг сулрах эрсдэлтэй.
Криптовалютын зах зээл дээр 1550 гаруй төрлийн янз бүрийн онцлогтой валют байна. Нийт криптовалютыг дотор нь нууцлалтай, нууцлалгүй гэсэн ангилалтай байгаа аж. Нууцлалтай валютын үндсэн ойлголтод илгээсэн болон хүлээн авсан хүний хаягыг нууцалсан байдаг. Энэ нь мөнгө угаах, татвараас зайлсхийх, хүний наймаа зэрэг томоохон гэмт бүлэглэлүүд ихээхэн ашиглаж байх магадлалтай байна. Харин нууцлалгүй валют нь илгээсэн болон хүлээн авсан хүний хаягийг тогтоох боломжтой ба гуравдагч этгээдэд гүйлгээний утга харагдана.
Эх сурвалж: fool.com