Цагаан сар ба өрийн сүлжээ
Улс даяараа хэдэн долоо хоногийн өмнөөс бэлтгэл ажлаа эхэлнэ дээ. Засгийн газар авто замын түгжрэлээс сэргийлэхийн тулд амралтын өдрүүдээр дугаарын ялгаатай байдлаар зорчуулдаг. Нарийн боовны газар бүхэн л “Ул боов” гэх уламжлалт гурилан боорцгийг үйлдвэрлэж эхэлдэг, энэ нь ч баяр эхлэхээс долоо хоногийн өмнө дэлгүүрийн лангуунаас юу ч үлдэлгүй алга болно.
Хэдий энэ их ажил мэт санагдаж байж болох ч энэ бүхэн Монголын уламжлалт Цагаан сарын зөвхөн бэлтгэл ажил гэж хэлж болно. Баярын гол үйл явдал нь (гурван хоног үргэлжилдэг) гэр бүлээрээ (хамаатан саднаараа) ахмад настныхаа гэрээр зочилж золгодог. Ирсэн зочдыг амтат сайхан хоолоор дайлахаас гадна зочид ахмад настнуудад мөнгө өгөн золгодог бол зочдод бас том жижиг төрөл бүрийн бэлэг сэлт өгдөг.
Зардал:
Жил бүр олон эх сурвалжаас цагаан сарын зардлын тухай мэдээллийг гаргаж байдаг. “News.mn” дээр гарсан мэдэгдлээр гэхэд энэ жил нэг өрх дунджаар 1.3 сая төгрөгийг зарцуулсан байна. Гэсэн ч үүнтэй харьцуулаад үзэхэд ажил хөдөлмөр эрхэлдэг хүмүүсийн талаас илүү нь сард 1 сая хүрэхгүй төгрөгийн цалинтай байдаг. “BloombergTV Mongolia”-аас гаргасан зах зээлийн судалгаанаас үзэхэд цагаан сар тэмдэглэж буй иргэдийн 62 хувь нь баяр тэмдэглэхийн тулд зээл авдаг байна.
Би хэдэн жилийн турш Цагаан сарын нийт зардлын тухай бодож байгаа л даа, гэхдээ яг ч нарийн зардлыг нь бодож байгаагүй. Би өмнө нь Монголд өр зээл тавих нь ихсэж байгаа тухай бичиж байсан. Тийм ч учраас би энэ үндэсний баяр нь хамгийн их дарамт үүрдэг, 10-аас 100 зочин хүлээж авдаг ахмад настнуудад ямар нөлөө үзүүлж байгаа тухай судалж үзэхийг хүссэн юм.
Зээлийн баримт:
Нэг таатай хэрэг нь Монгол Банкнаас олон төрлийн боломжит зээлүүдийг гаргадаг. Миний хувьд эднээс цалингийн зээл болон тэтгэврийн зээлийг сонгож авч тайлбарлана. Учир нь энэ зээлүүдийг хувь хүмүүс авах боломжтой бөгөөд эдгээр зээлийг үл хөдлөх хөрөнгө худалдан авахад ашигладаггүй, бусад хэрэгцээнд ашигладаг учраас тэр.
Судалгаа хийхийн тулд би банкнуудын өгсөн зээлийн тухай мэдээллийг татаж авсан юм. Уг мэдээлэл нь зөвхөн улирал эсвэл жилээр нь л авах боломжтой байсан юм.
Юун түрүүнд цалингийн болон тэтгэврийн зээлийн зураглалыг харъя.
Цалин, тэтгэврийн зээл авах нь огцом ихэссэнээс гадна анзаарагдах нэг зүйл нь тэтгэврийн зээлийг жилийн эхэн үеэр их хэмжээгээр авдаг бол харин цалингийн зээлийг жилийн төгсгөлд авдаг байна.
Энэ бүхнээс үзэхэд тэтгэврийн зээлийн хамгийн их өсөлттэй байгаа болон бэлэн мөнгө хэрэгцээтэй байгаа үе нь Цагаан сарын үе болж байгаа юм. Үүнээс үзэхэд цагаан сар хамгийн хүндээр нөлөөлдөг бүлэг хүмүүс нь ахмад настнууд болж таарч байгаа юм. Үүнийг зээл авч буй график зургаас харахад л тодорхой байгаа юм.
Тиймээс хэрэв та цагаан сараар ахмад настнуудад золгож очиж байгаа бол илүү их мөнгөтэй золгож тэдний гаргасан зардлыг бага ч гэсэн нимгэлэхийг бодоорой.
Эх сурвалж: Дата аналист, судлаач Роберт Риц (Medium)
