Дэлхий 1-мм диаметртэй хар нүхтэй мөргөлдвөл юу болох вэ?
Хар нүх бол гэрлийг өөртөө хазайлган татах хүчтэй ертөнц дээрх цор ганц объект. Гэвч энэ нууцлаг зүйлийн талаар одоо болтол хүн төрөлхтөн гүйцэд судалж чадаагүй байна.
Хэдийгээр харьцангуй онол нь хар нүхний хэлбэрийг таамаглаж болохоор байсан ч Эйнштейн түүнийг нээгээгүй юм. Харин Карл Шварцчилд Эйнштейний тэгшитгэлийг ашиглан хар нүх байж болохыг баталжээ. Тэр энэ таамаглалаа 1915 онд Эйнштейний онолтой цуг гаргаж байж. Эндээс Шварцчилдийн радиус хэмээх нэр томъёо гарсан нь хар нүх үүсгэхийн тулд ямар нэг объектыг хэр зэрэг шахаж агшаахыг харуулдаг хэмжүүр болжээ.
Уг онолоор ямар ч объектыг хангалттай жижиг болтол нь шахаж чадвал нягтрал нь нэмэгдсэнээр татах хүч нь эрс ихсэж хар нүх болох боломжтойг баталдаг. Жишээ нь дэлхийн бөмбөрцгийг самрын чинээ болтол шахвал хар нүх болно.
Саяхан эрдэмтэд сансрын хар нүх болон сөнөсөн одны асар өндөр нягттай үлдэгдэл болох нейтрон од хоёрын мөргөлдөөний ул мөрийг анх удаа ажиглагдсан гэж үзжээ. Тэрбум шахам жилийн өмнө тохиосон энэ аймшигт мөргөлдөөн Эйнштейний хэлсэн ёсоор огторгуй, хугацааны хэлбэлзэл үүсгэх таталцлын долгионуудыг цацсан төдийгүй тэдгээр долгионууд дэлхийг дайран гарчээ.
Тэгвэл тэрхүү хар нүх дэлхийтэй мөргөлдвөл юу болох вэ?
Мэдээж хэрэг хэмжээгээр том, нарыг залгих чадалтай хар нүх дэлхийг ядах юмгүй үгүй болгоно. Харин хар нүх ямар их чадалтай болохыг хэмжэхийн тулд ердөө 1 мм-ийн хэмжээтэй хар нүхийг дэлхийтэй мөргөлдүүлж үзье.
Өмнө нь эрдэмтэд манай од хар нүхний нөлөөгөөр агшиж хамгийн багадаа 10 мянган км радиустай болно гэсэн тооцоо гаргаж байсан. Үүний дагуу дэлхий нарны хэмжээтэй хар нүхтэй мөргөлдвөл 9 мм радиуста болно гэж эрдэмтэд тооцжээ. Үүний дагуу 1 мм хар нүх нь дэлхийн нийт жингийн 11 хувьтай тэнцэхээр хүнд гэсэн үг. Үүний дагуу 1 мм хар нүх манай гарагийн 10-13 хувийг өөртөө сорж авах юм.
Гэхдээ мэдээж хар нүх шууд дэлхийг сороод авчихгүй. Манай гаригийн татах хүчний нөлөөгөөр жижг хэмжээтэй хар нүх тойрог замд орж аажмаар эргэлдсээр бидэнд тулж ирнэ. Ингээд өөрийн татах хүчний нөлөөгөөр бүх зүйлийг сорж эхлэх юм. Энэ үйл явц мөн хар нүхний хэмжээнээс шалтгаалан удаан явагдах бөгөөд хамгийн багадаа 5 тэрбум жилийн дараа хар нүх дэлхийн цөмд хүрэх юм.
Үүний нөлөөгөөр манай гарагийн татах хүч үгүй болж бүх амьдрал сөнөнө. Сар дэлхийг тойрсон хэвээр үлдэх ч илүү удаанаар эргэлдэх гэнэ.
Эх сурвалж: realfishki.net