Сансраас үлэмж хэмжээтэй од ор мөргүй алга болжээ
Одон орон судлаачдын нүдийг орой дээр нь гаргасан нэгэн үйл явдал саяхан болсон нь биднээс 75 сая гэрлийн жилийн зайд байрлах үлэмж хэмжээтэй од учир битүүлгээр алга болсон байна.
Арван жилийн өмнө уг үлэмж одны гэрэл өөрийн PHL 293B гэж нэрлэгдэх галактиктаа өөрийн гэрлээр гийгүүлж байсан бөгөөд уг одонд Одой Кинман гэж нэр өгөөд байсан юм. Өнгөрсөн зун эрдэмтэд уг системийг судалж үзэхэд уг одны гэрэл Нарнаас 100 дахин илүү хурц байсан ажээ.
Дублиний Тринити Коллежийн доктор, профессор Эндрю Аллан: “Бид одыг олж чадаагүйдээ үнэхээр гайхширсан шүү. Тэр од хүчтэй эрчим хүчтэй, бас гэрлийн урсгал нь ч маш ширүүн байдаг, тиймээс бид өөрсдийн нарны аймгаас ч уг гэрлийг мэдэрч чаддаг байсан юм. Гэтэл сүүлд хийсэн ажиглалтаар бид олж харж чадаагүй” гэжээ.
Одой Кинмантай холбоотой хачирхалтай асуудал 2019 оны 8-р сард Эндрю Аллан болон түүний багийнхан Чили улсад байрлах үлэмж том хэмжээтэй Эспрэссо дуран авай ашиглаж харахыг оролдсон үед эхэлсэн байна. Тэдний багийнхан Галактикийн эргэн тойронд буй үлэмж хэмжээтэй оддыг судлахаар ажиллагаагаа эхлүүлсэн ажээ. 2001 оноос 2011 оны хооронд олон тооны одон орончид Одой Кинманыг харж байсан бөгөөд тэд ажиглалтаа уг одноос эхлэхээр шийдээд байсан юм.
Аллан: Бид од болон төстэй гариг ертөнцүүдийн тухай ойлголт багатай хэвээр байгаа тиймээс ч бид үүний талаар судалж үзэхийг хүссэн юм гэжээ. Тийм ч учраас тэд илүү сайн нягтралтайгаар уг одыг ажиглаж чадна гэж найдаж байсан ажээ.
Zooming in to the Kinman Dwarf galaxy
Одой Кинман одруу дурандсан нь:
Сүүлд 12-р сард хийсэн ажиглалтаар өмнөх ажиглалтын зөв байсан гэдгийг баталгаажуулсан бөгөөд уг үлэмж хэмжээний од учир битүүлэг шалтгаанаар алга болсон байлаа. Хамгийн хачирхалтай нь ямар нэгэн тэсрэлтийн юм уу эсвэл од сүйрсэн байх шинж тэмдэг огт илрээгүй ажээ.
Аллан болон түүний багийнхан боломжит бүх хариултуудыг бодож байгаа бөгөөд нарийвчилсаар хамгийн боломжит хоёр хариуг бодож олоод байгаа юм. Шинээр үүссэн, эсвэл мөхсөн.
Хэрэв од шинээр үүссэн бол бид үүний тэсрэлтээс үүдэлтэй их хэмжээний цацрагийг мэдрэх байсан, гэсэн хэдий ч тэд эргэн тойронд үүссэн тоосон үүлэнцэр уг гэрлийн цацрагийг хааж байж болох юм. Хэрэв од мөхсөн бол тэсрэлт үүсэлгүйгээр ямар нэгэн байдлаар хар нүх үүсгэн сорогдож алга болсон байх магадлалтай.
Хэрэв энэ тооцоолол үнэн бол үлэмж хэмжээний одод бидний боддог шиг их тэсрэлт үүсгэлгүйгээр мөхөх боломжтой гэсэн үг. Мөн үлэмж хэмжээтэй одод их ховор байдаг ажээ. Эндрю Алланы хэлснээр үлэмж хэмжээтэй одод бусад давжаа оддыг бодвол илүү түргэн хугацаанд мөхдөг байна.
Үүнийг сайтар судлах зорилгоор Аллан болон түүний багийнхан Хаббл Дуран авайгаар ажиглаж, ямар нэгэн ул мөр олно гэж тооцоолж байгаа юм.
Эх сурвалж: BBC
