Агаарын бохирдлыг хамгийн сайн бууруулдаг модод
Хотуудад агаарын бохирдлыг бууруулахын тулд олон төрлийн мод бут тарьдаг, гэхдээ эдгээрийн дотроос аль нь ажлаа хамгийн сайн хийдэг вэ?
Эрт цагаас эхлэн хүн төрөлхтөн хот суурин барихын тулд ойг устгаж, мод бутыг хэрэглээндээ ашигласаар ирсэн. Гэсэн ч одоо үед хүмүүс модтой байхын сайн талыг ойлгож эхэлсэн тул мөхлийн ирмэгт ирээд байсан ой модод дахин сэргэх шатандаа ороод байна. Ургамал, модод нь хотуудад зэрлэг амьтад болон хүмүүст амьдрах таатай нөхцөлийг бүрдүүлж, хотын агаарыг цэвэр байлгахад тусалдаг билээ.
2019 оны нэгдүгээр сард Лондон хотын захирагч уг ондоо багтаж хотод 7000 мод суулгана гэдгийг зарлаж байсан билээ. Мөн түүнчлэн Хятад улсын Хэбэй мужид нийслэл хотыг тойруулан ногоон байгууламж хийх талаарч дурдаж байсан. Харин Парис хотын хувьд түүхэн дурсгалт газруудын ойролцоо их хэмжээний мод тарьж цаг уурын өөрчлөлт болон хотын агаарын бохирдолтой тэмцэж байгаа билээ.
Хэдийгээр модод агаарын бохирдлыг бууруулахад сайн нөлөөтэй ч орчин үеийн хөгжиж буй хотуудын хувьд их хэмжээний мод тарихад нэн саад бэрхшээлтэй байгаа юм. Зарим модод нь бусдаас илүү ихээр агаарыг цэвэршүүлдэг бөгөөд хотын гудамж талбай дахь агаарыг цэвэршүүлэхийн тулд зөв модоо сонгож тарих нь чухал шаардлага болоод байна.
Лондон хотын модод
Модод шууд болон шууд бус замаар агаарын чанарыг сайжруулж байдаг. Шууд бус зам нь моддын сүүдэр агаарын хэмийг багасгаж байдаг бөгөөд хэрэв модод барилга байгууламжийг сүүдэрлэж эхэлбэл агаар цэвэршүүлэгч, сэнс гэх мэт хэрэгцээгүй эрчим хүч зарцуулах ч шаардлагагүй болох юм.
Хамгийн гол үүрэг нь модод агаарын бохирдлыг шууд устгадаг бөгөөд эх дэлхийн уушги гэж хэлэхэд буруудахгүй юм. Тэд нүүрсхүчлийг шүүн авч бидэнд эргүүлэн хүчилтөрөгч бэлэглэдэг. Мөн түүнчлэн модод манай гаригийн экосистемийн элэг нь бөгөөд навчныхаа тусламжтай хүхэр болон азотын давхар ислүүдийг ч шүүдэг байна. Мөн түүнчлэн нарийн тоосонцрыг шүүхэд ч тун их үүрэгтэй бөгөөд уг нарийн тоосонцорууд нь чулуужсан түлш буюу нүүрс мөн машины яндангын утаа, барилгын талбай зэрэг маш олон шалтгаанаар үүсдэг. Уг тоосонцор нь хүний биед амьсгалын замаар нэвтэрч уушгинд нөлөөлж, амьсгалын замын болон цаашлаад зүрхний өвчин үүсгэдэг байна. Тоосонцорыг шүүх чанараараа шилмүүст модод хамгийн шилдэг нь юм.
Бээжин хотын агаарын бохирдол
Саяхны судалгаагаар Ланкастер-н их сургуулийн судлаач Барбара Махер болон түүний багийнхан 9 төрлийн модод дээр туршилт хийсний үндсэнд навчин дээрээ бага зэргийн үслэгтэй модод тоосонцорын эсрэг хамгийн сайн хамгаалдаг болохыг олж мэджээ. Мөнгөн хус, халуун орны улаан шилмүүст модод бол хөгшин модод тоосонцрыг хамгийн сайн шүүж байсан юм. Шалтгаан нь уг моддын навчин дээрх үл мэдэг үслэгүүд нь тоосонцрыг тогтоож авч, улмаар шүүж байсан юм.
Мөн түүнчлэн нарс болон агар зэрэг шилмүүст модод байгаль дээрх хамгийн ашигтай агаар цэвэршүүлэгчид билээ.
2015 онд Умард хөршийн нийслэл Бээжин хотод байрлах Цинхуа их сургуулийн хүрээлэнгийн экологич Жун Яанг ихэнх хотуудад олноор тарьдаг төрөл зүйлийн модод дээр тоосонцрыг шүүх чадварын шинжилгээ хийсэн байна.
Шинжилгээний дүн Яанг-г гайхшруулсан бөгөөд дэлхийн олон оронд тархсан уг модод нь тийм ч сайн агаар цэвэршүүлэгчид биш болж таарсан юм. Дээрх моддоос уг чанараараа хамгийн шилдэгт багтаж чадсан модод нь зөвхөн Лондон Плэйн буюу (Platanus × acerifolia) Мөнгөлөг агч мод болон цагаан хуайс модод байв. Түүний хэлснээр уг чанараар хамгийн шилдэг нь нарс болон агар мэт шилмүүст бодод гэнэ. Түүний хэлснээр Бээжин мэт агаарын бохирдол өндөртэй хотуудад шилмүүст модод тарих нь хамгийн ашигтай ажээ. Шилмүүст моддын зүү мэт нарийн навчин тогтоц нь тоос болон бусад бохирдлыг хамгийн их шүүж авч, тогтоодог аж.
Харин ургамал судлаач эрдэмтэн Новак-н хэлснээр шилмүүст моддыг хотод суурьшуулахад нэг асуудал байгаа нь хөрсний асуудал бөгөөд уг модод нь давслаг төвшин өндөртэй хөрсөнд ихээхэн мэдрэг байдаг аж. Мөн түүнчлэн агаарын урсгалын нөлөөгөөр бохирдол зөөвөрлөгдөх боломжтой учир бид байрлалыг нь маш сайн судлаж байж нарийн зохион байгуулалт бүхий газруудад суурилуулах ёстой гэсэн юм.
Эх сурвалж: BBC
Шилмүүст модод нь байгаль дээрх хамгийн сайн агаар цэвэршүүлэгчид юм
