Эрүүл, урт удаан амьдралын нууц: Бага идэх
Зарим шинжлэх ухааны судалгаанаас үзэхэд одоо хэрэглэж буй калори ихтэй хүнсээ багасгах нь ирээдүйн амьдралд чинь маш ашигтай байж болох юм.
30 нас хүрчхээд цаашдын амьдралаа төлөвлөж, гэр бүлтэй болох тухай бодож явах үедээ үеийн бололтой сайхан бүсгүйтэй танилцаж болзоонд урин хамт хооллож байх үе тэр таньд өөрийгөө 50 настай гэж хэлбэл яах вэ?
Энэ бүхэн зарим хүний хувьд итгэмээргүй сонсогдож болох ч бидний өнөөгийн шинжлэх ухаан энэ зорилгыг биелүүлэхэд тун ч дөхөөд байгаа билээ.
2014 оны байдлаар гэхэд л АНУ-н Эрүүл мэндийн байдлын судалгаагаар 50-с 65 насны иргэдийн 16 хувь нь архаг өвчний улмаас шаналж байгаа судалгаа гарсан байна. Гэтэл уг тоо нь гуч хүрэхгүй жилийн өмнө 25 хувьтай байсан байна. Өөрөөр хэлбэл бид илүү урт насалж бас эрүүл мэндийн байдлаа удаан хадгалж чаддаг болсон гэсэн үг.
Тэгэхээр бид эрүүл энх, урт удаан амьдрахын тулд юу хийх хэрэгтэй вэ? Дэлхийн алдартай судлаачид, эрдэмтэд олон төрлийн санаа дэвшүүлсээр байгаа, гэхдээ судлаач Маттисон болон түүний багийнхан нэгэн тун энгийн хариулт олсон бөгөөд энэ нь хооллох хэвшлээ өөрчлөх юм. Тэдний нэрлэснээр калори багасгах арга буюу идэж буй тавагтай хоолныхоо тодорхой хувийг багасгах юм. Уг хоолны дэглэм нь өөх тос ихтэй хүнснээс бага багаар татгалзаж, хоолны хэмжээг ч тодорхой хугацааны турш тогтмол багасгах юм. Энэ аргыг 1930-д оны үеэс туршиж эхэлсэн бөгөөд уг арга нь амьтад болон хүн дээр ч үр дүнгээ өгч байгаа юм.
Эрт эдүгээ үеэс одоог хүртэл идэж буй хоол хүнс нь бидэнд маш их нөлөөлдөг гэдэг нь түүхэнд ч тэмдэглэгдэн үлдсэн байдаг билээ.
Эртний Грекийн эмч, философич Гиппократ: өвчин эмгэг гэдэг хүний биеэс өөрөөс нь үүсдэг болохоос гэнэт л гараад ирдэг зүйл биш. Ихэнх учир шалтгаан нь ховдог зан болон хэт таргалалтаас үүсдэг гэдгийг Грекийн таргалалт ихтэй хүмүүс туранхай хүмүүсийг бодвол харьцангуй эрт өвчин эмгэг ороож, нас бараг хандлагатай байснаас дүгнэж баталгаажуулсан байна.
Уг онол нь түүхийн цаг үе бүрд сайжран, хувьсаж дамжуулагдсаар байсан юм. 1935 онд анх харх ашиглаж хийж байсан туршилтын үр дүнд өдөрт идэх хүнсний 30-с 50 хувийг хассанаар илүү урт насалж байсан нь тогтоогдсон юм. Мөн туршилтад оруулсан хархууд хөгшрөлт болон урт наслалтаас үүсдэг өвчин эмгэгээс шалтгаалдаг өвчнөөр үхэх нь ч багассан байна. Мэдээж уг туршилтыг тухайн лабораторид амьтад дээр туршиж амжилт олсон ч хүн дээр туршиж байгаагүй билээ.
Хүний бие дээр хийсэн урт хугацааны ижил туршилт бараг байдаггүй. Миний мэдэхийн хүний нас уртасгаж, эрүүл амьдруулах тухай туршилт тийм ч их байдаггүй гэж эрдэмтэн Маттисон мэдэгдсэн байна. Гэхдээ одоогийн хоолны дэглэмийг 40-с 50-н насандаа эхэлсэн ч гэсэн та цаашид эрүүл чийрэг дахин 40, 50 жил амьдрах боломжтой ажээ.
Туршилтад оруулсан резус сармагчин
1980-д оны сүүл үед Висконсин-ий их сургуулийн хамт олон Резус сармагчинд (Азийн өмнөд хэсгээр ихэвчлэн байдаг жижиг биетэй бор арьстай сармагчин. Ген болон бусад чанараараа хүнтэй төстэй болохоор эмийн болон бусад туршилтад ашиглах нь элбэг) калори багасгах арга буюу идэх хоолных нь хэмжээг багасгах туршилт хийсэн байна. Уг туршилтад орсон Шерман нэртэй резус сармагчин нь ижил төрлийнхөө дундаж наслалтаас даруй 20 орчим жил удаан амьдарчээ. Тийм ч учраас Шерман резус төрлийн сармагчид дотроос хамгийн урт насалсан гэдгээрээ тэмдэглэгдэн үлджээ.
Шерман 30 настай болох үедээ ижил төрөл дундаа хөгшинд тооцогдох боловч гадаад төрх болон биеийн байдал зэрэг бүх л зүйлс нь харьцангуй залуу сармагчинтай ижил байдалтай байжээ.
Өндөр наслалтаас шалтгаалсан өвчин тусах нь багасна
Уг хоолны дэглэмийг баримталж байгаа хүмүүс аль хэдийн ашиг тусыг нь хүртэж, турж, эрүүл биетэй болж эхлээд байна.
Мэдээж, эрүүлээр жин хасаж, турах нь олон талын ашигтай байх болно. Бидний олон жилийн туршлагаас үзэхэд ховдог зан болон таргалалт бидний биед маш муу үр нөлөөтэй болох нь тодорхой болсон. Таргалалтаас үүдэлтэй өвчин эмгэгүүд өндөр наслах тусам улам хүндэрч, сэдэрдэг болох нь тодорхой болсон.
Мэдээж уг аргыг цаашид судлахын тулд эрүүл чийрэг биетэй хүн дээр калори хасах туршилт хийж үзэхийг зорьж байгаа юм. Эрдэмтэд ингэснээр хоол хасах нь хүний биед яг ямар ашиг тус өгч байгаа талаар илүү дэлгэрэнгүй, нарийн мэдээлэлтэй болно гэж найдаж байгаа юм.
Бага хэмжээний хоол хүнс хэрэглэснээр таны биеийн бодисын солилцоо ч гэсэн бүрэн хүчин чадлаараа ажиллаж, илүү үр дүнтэй байх болно. Мэдээж энэ төрлийн туршилт анхдагчдын нэг болхоор хэн нэгэн хүн тэр дороо л би зөвшөөрч байна, туршаад үзье гэхгүй нь тодорхой хэрэг байх. Гэхдээ л энэ туршилт бол бидэнд одоохондоо байгаа хамгийн үр дүнтэй, ашигтай байдлаар урт наслах, эрүүл байхад туслах арга гэж эрдэмтэд үзэж байгаа юм.
Эх сурвалж: BBC
