Пилбара орд нь Австралийн зүүн хойд хэсэгт байрладаг, олон төрлийн эрдсээр баялаг, томоохон төмрийн ордуудын нэг бөгөөд уугуул хүмүүсийн нутаг юм. Нутгийн иргэд соёлын өв дурсгалтай газар гэж хамгаалан эсэргүүцэж байсан боловч Рио Тинто компани нь Пилбара орчмын газарт тэсэлгээ хийх зөвшөөрлийг 2013 онд авсан байна.
Том Прайсаас зүүн хойш 60 км-н зайд Жүүкан Горж хавьд тэсэлгээ хийгдсэн ба, хоёр эртний дурсгалт агуйг юу ч үгүй болтол нь дэлбэлсэн байх вий гэж Пүүту Кунти Куррама (ПКК) буюу нутгийн эзэд хэлсэн. ПКК нь Австралийн уугуул иргэдийн байгуулсан байгаль, өв соёл хамгаалах холбоо юм.
"Уугуул иргэдийн түүхэнд хар бараан өдөр тохиож байна. Энэ хавцлуудыг алдах нь ПКК-д хүнд байлаа. Рио Тинто өөрсдийн эрхийн дагуу ажиллаж байгааг ойлгож байгаа ч хуулийн системийн уян хатан биш байдалд бид маш их санаа зовж байна." гэж ПКК-н тэргүүн Жон Ашбуртон хэлжээ. Мөн "The Guardian"-ий мэдээлснээр 1970 оны "үеэ өнгөрөөсөн" хуулийн ачаар Рио Тинто уурхайгаа томсгох эрхтэй болсон.
"Рио Тинто соёл болон өв уламжлалд нөлөөлөхгүйгээр ажилласаар ирсэн ч арга барил нь өөрчлөгдөж эхэлсэн"
Жүүкан Горжийн 1 болон 2-р ордод одоогийн уугуул иргэдийн гентэй холбогдох 4000 жилийн настай түүхэн агуйнууд байсан боловч тэсэлгээ хийсэн. Энэ хэсэгт орших нэгэн агуйгаас 2014 онд археологичид маш их хэмжээний эртний олдвор олж байсан.
Агуйгаас олдсон олдвор дунд МЭӨ 2000 он орчмын сүлжсэн үс байсан. Судлаачид өөр өөр хүмүүсийн үсээр сүлжсэн гэж таамаглаж байгаа аж. ПКК болон Пинукурагын одоогийн уугуул иргэдтэй ДНК-н шинжилгээгээр одоогийн сүлжсэн үс нь генийн холбоотой байна.
ПКК-н захирал Австралийн "The Guardian"-д "Тэсэлгээ хийгдсэн газар Пилбара хавийн хамгийн ариун дагшин газруудын нэг. Бидний өвөг дээдэс амьдарч байсан, үе дамжсан газар. Бид энэ нутгаа хамгаалуулмаар байна" гэж ярилцлага өгөхдөө хэлжээ.
Одоогоор энэ асуудалтай холбоотойгоор 1990 оны Өв Соёлын Захирамжийг мөрдөж байгаа ба 2018 оны шинэ захирамжийг энэ оны эхээр хэлэлцэгдэх байсан боловч одоогийн байдлаар түр хойшлуулсан байна.
Эх сурвалж: abc.net.au
