Доорх аппликейшнууд таныг дэлхийн хаана ч очсон хэрэг болж мэдэх юм.

• MAPS.ME- Та өөрийн очих улсын газрын зургийг татаж авснаар интернэтгүй үедээ ч ашиглаад явах боломжтой. Мөн хэрэгтэй газрууд дээрээ тэмдэглэл үлдээж мэдээлэл бичиж болдогоороо давуу талтай.
• VPN - Хятад улсаар дамжин явж байгаа тохиолдолд утсан дээрэээ VPN заавал суулгах хэрэгтэй тэгэхгүй бол facebook, intagram, google гэх мэт зүйлсээ ашиглах боломжгүй.
• SUBWAY MAP-Очих улсынхаа метроны газрын зургийг татаж аваарай. Метро бол аялагч нарын хувьд маш чухал зүйл билээ.
• UBEB-GRAB зэрэг такси дуудлагын апп суулгаад явахад зүгээр. Жолоочийн мэдээлэл, очих газрын км, төлөх төлбөр хүртэл харагдана.
• IBOOK - Аялалын турш автобус, метро, онгоцонд цаг өнгөрүүлэхийн тулд хэрэгтэй номоо уншаад явахад илүүдэхгүй.

Маш олон тооны үнэ төлбөргүй, үзэж харах гоё сайхан газрууд хот болгонд бий, тэдгээр газруудыг орон нутгийн веб сайтуудаас хэзээ үйл ажиллагаагаа явуулах талаар судлах хэрэгтэй.

Анхаарах зүйлс: Вэбсайтаар нислэгийн тийз авахдаа хамгийн эхэнд гарч ирдэг хямд тийзийг авахдаа “Separate booking” буюу “Baggage not checked through” гэсэн байвал авахаас татгалзах хэрэгтэй ба “Baggage checked through” буюу эцсийн зогсоол дээрээ ачаагаа авах тийзийг сонгож захиалах хэрэгтэй. Үгүй бол та төлөвлөсөн хугацаандаа онгоцондоо сууж амжихгүй, билетээ үнэгүйдүүлэх эрсдэлтэй.

Аялал бол өөрийгөө нээх, адал явдалтай учрах, шинэ найз нөхөдтөй болох зэрэг хүний амьдралын мартагдашгүй дурсамжийг үлдээдэг нандин мөчүүдийн нэг юм. Залуу насан дээрээ үүргэвчээ үүрээд аялах нь таны амьдралыг тэр чигээр нь өөрчилж, хүсэл мөрөөдлөө олдог таны ирээдүйдээ хийж буй маш чухал хөрөнгө оруулалт юм. Мөнгө төгрөг, цаг хугацаа нь боломжгүй гэж бодож байна уу? Тэгвэл таньд хэрхэн хямд аялах талаар мэдлэгээ хуваалцая. Хэрэв таны анхны аялал бол аль болох англиар ярьдаг улс сонгох хэрэгтэй. Хэрэв та өөр улсын хэл мэддэг бол тухайн хэлээр ярьдаг улсуудаар аялаарай. Мөн аялахын өмнө сэтгэлзүйгээ маш сайн бэлдэх хэрэгтэй шүү.

Сайн төлөвлөгөө

Хэзээ аялж буй гэдгээс тань шалтгаалан билетийн өөр өөр байдаг. Зарим тохиолдолд билет маш хямд олдож зарим үед хэд дахин өссөн байдаг. Энэ нь тухайн аялахаар бэлдээд буй орны тань цаг уурын байдлаас хамаараад улирал бүр харилцан адилгүй байна. Тиймээс та аялах хугацаагаа сонгосон бол эртнээс билетээ захиалбал таны халаасыг бага нимгэлнэ. Мөн аялагчид болон анхлан зочилж буй хүмүүсд ямар асуудал гардаг талаар интернетээс хайж судлах хэрэгтэй. Хямд зардлаар аялахын тулд та очиж үзэх газар, буудал, дэн буудал, унаа зэрэг бүхий л зүйлсээ маш сайн төлөвлөх хэрэгтэй. Жишээлбэл: Та унтлагын автобус ашиглаж явах бол шөнө явах тасалбар авч болно. энэ нь танд шөнийг автобусанд өнгөрөөнгөө очих газартаа ч хүрэх боломжийг олгоно. Ингэснээр та буудлын төлбрөөр зогсохгүй цаг хугацаагаа ч хэмнэж чадах юм.

Тээврийн зардал

Машин, автобус, галт тэрэг, онгоц, усан онгоцноос сонгон зорьсон газраа хүрч болно. Энэ дундаас хамгийн хямд нь галт тэрэг билээ. Манай улсын шууд нислэгүүд үнэтэй байдаг тул Бээжин, Москвагаас нисвэл хамаагүй их зардал хэмнэнэ. УБ-Бангког нислэг 600$ байлаа гэхэд  Бээжин-Бангкок нислэг 220$ байх бөгөөд Бээжин ороход Улаанбаатар хотоос галт тэргэнд суугаад, Замын үүдээс Бээжин явах автобусанд сууж болно. Энэ нь нийлээд 30’000+80’000(200 юань)=110’000 болно. Ингэснээр та 900,000 төгрөг хэмнэх юм. Мөн та таксины жолоочид хулхидуулахаас сэргийлэх хэрэгтэй. Тиймээс аль болох метро эсвэл автобусаар явахыг сонговол хямд мөн аюулгүй.

Байрлах газар

Байрлах газраа хэрхэн яаж сонгохоо мэдэхгүй байгаа бол танд хостел буюу дэн буудалд буухыг санал болгоё. Учир нь ийм буудалд бууснаар та зөвхөн унтах орныхоо мөнгийг төлөх ба нэг өрөөнд 4-8 хүний ор байдаг. Аюулгүй байдал, тав тухын хувьд муу ч таны буудалд байрлах зардлыг 2-3 дахин хэмнэнэ. Мөн та www.airbnb.com сайтаар зочлоод үзээрэй. Уг сайтад аялагчдад сул өрөөгөө хөлсөлдөг хүмүүс байна. Аялагчдын адал явдал, аялалын түүх, улсуудын талаар сонирхон ярилцаж гэртээ үнэгүй байлгадаг хүмүүс ч бий. (Couchsirfing) Зочид буудал сонгох бол байршил аль болох хотын төвтэй эсвэл таны очиж үзэхийг хүсэж буй газарт ойрхон байвал илүү хялбараас гадна унааны мөнгө ч хэмнэнэ. Эсвэл нийтийн тээврийн буудалтай ойрхон буудал байж болно. Мөн өглөөний хоолтой буудал байвал таны мөнгийг бага ч болтугай хэмнэнэ.

Үүргэвч

Хэр зэрэг ачаатай явах вэ? Өөртөө тохируулан үүргэвчээ сонгож болох хэдий ч 45-н том цүнхнээс гадна нэг жижиг үүргэвч байх зүгээр. Учир нь  та очсон улсаа хангалттай мэдэхийн тулд хэдэн өдөр зарцуулах бөгөөд энэ хугацаанд том цүнх үүрээд явах нь таныг ихээр ядраана. Тиймээс Байрлаж буй байрандаа цүнхээ үлдээгээд жижиг үүргэвчтэйгээ газар үзэх нь зүгээр.

Утасны дугаар, интернет

Хэрэв та онгоцоор очиж байгаа бол шууд онгоцны буудал дээрээс дугаар болон интернет эрхтэй сим карт авах боломжтой. Мөн таньд англи хэл дээр тайлбарлаж чадах үйлчлэгч нар байх нь таньд дугаараа бүрэн дүүрэн ашиглах боломжыг олгоно.

Тухайн улсынхаа хэлээр мэнд мэддэг, 00 болон гарц хаана вэ? Мөн тоо тоолж сурсан байвал та бусдад сэтгэгдэл төрүүлхээс гадна ойлголцоход хялбар.

Амин дэм, нүүрс  ус нөхөж чадах жижиг хэмжээний жигнэмэг, амттан авч яваарай. Энэ нь маш их тус болно гэдэгт итгэлтэй байна.

Эм: Аялалаар явж байх хооронд гэнэтийн өвчин, зовлон тохиолдож болно. Гай хэлж биш, хийсч ирдэг шүү дээ. Иймээс ойр зуурын өвчин намдаах, толгой, гэдэс, харшлын эм авч явах хэрэгтэй.

Хувцас: Аялах гэж буй улсынхаа цаг агаарын байдлыг судлан өөрийн биед эвтэйхэн хувцас, хөлд тухтай гутал, зузаан цамц, оймс, нарны шил авч яваарай. Мөн та аялаж байх үеээрээ парти, фестивальд оролцож магадгүй үүднээс хар өмд авч явбал дээр. 

VISA CARD — Маш чухал. 2-оос дээш ширхэг олон улсын Картай яваад нэгэнд нь ойр зуурын хэрэглээний мөнгө, нөгөөд нь гэнэтийн үед ашиглах мөнгө авч яваарай. Мөн тухайн улсын бэлэн мөнгөний машины шимтгэл өндөр байдгийг санаарай.

Бэлэн мөнгө: Аялалд явахдаа тодорхой хэмжээний бэлэн мөнгө биедээ авч явах хэрэгтэй. Доллар эсвэл тухайн улсын мөнгөн тэмдэгтийг заавал авч явах хэрэгтэй. Карт уншуулаад явж болох хэдий ч энэ нь эрсдэлтэй бас жижиг дэлгүүр, хостелуудад тэр бүр ашиглагдахгүй тохиолдол гарж болно. Гэхдээ их хэмжээний бус, хэрэглээндээ тохируулан авч яваарай.

Цээж зураг: Зарим оронд бид визгүй зорчих боломжтой байдаг. Харин зарим оронд нь гааль дээрээс нь виз мэдүүлэх хэрэг гарч болзошгүй. Виз мэдүүлэх үед цээж зураг заавал шаардах бөгөөд тэндээ зурагчингаар авхуулбал илүү өндөр төлбөр төлнө.

Богино хугацааны сургалтын тэтгэлэг

Австрали, Нидерланд, Япон, Хятадад түгээмэл зардагддаг ба тэтгэлгийн гол зорилго нь физик, анагаах ухаан, шинжлэх ухааны чиглэлээр бүтээл гаргасан эсвэл гаргахаар төлөвлөсөж үүнийгээ олон улсад танилцуулахад оршино. Тэтгэлэгт хамрагдаж чадвал энэ нь хэдэн долоо хонгоос хэдэн сарын хугацаатай байх ба эн нөхцөлд таны ихэнхи зардлыг даадаг. Үүн дээрээс та өөраа багахан зардал гарган аялах боломжтой.

Гэр солилцоо       

Homeexchange.com вэбсайт нь аялагчдад байрлах газар, буудлын мөнгийг хэмнэх таатай боломжийг олгодог. Таны аялах гэж буй улсын аялагч Монгол улсаар аялах төлөвлөгөөтөй байвал та 2 тохиролцосны үндсэн дээр өөрсдийн гэрээ түр солилцоно гэсэн үг юм. Энэ нь буудалд буух, хоол хүнсний зардалыг ихэд хэмнэнэ. Ингэж аялах нь тухайн орны соёлыг таньж мэдэх боломжийг илүүтэйгээр бүрдүүлж, амьдралын хэв маягыг нь ч ойлгоход туслана.

Сайн дурын ажил хийх

Дэлхий дээр маш олон байгууллагуудын залуучуудад зориулж гадаадад сайн дурын ажил хийнгээ аялах боломжтой төслүүд гаргасан байдаг. Энэ нь маш хямдаар дэлхийн өнцөг булан бүрт очиж аялах, ажиллах нөхцөлийг бий болгодог. Тухайн сайн дурын ажлын хөтөлбөрийн төслөөс хамаараад ямар газар очиж юу хийх нь мэдээж өөр өөр байдаг. Үнэгүй байрлах газар, хоолоор хангадаг төслүүд ч бий. Жишээлбэл: AIESEC-г дурдаж болох ба та энэ талаар дэлгэрэнгүйг www.aiesec.mn-ээс үзнэ үү.

Н. Бат-Эрдэнэ