2-р сарын 29 нд Катарын Доха хотод АНУ-ын төлөөлөгч нар Талибаны төлөөлөгчтэй уулзаж энэ тохиролцоонд хүрсэн ба Талибууд үүний хариуд Америкийн цэргийн объект, Афганистаны үндэсний батлан хамгаалах хүчний байгууллагад халдахгүй байх үүрэг хүлээсэн билээ.

Мөн Талибууд болон Афганы армийнхан олзлогдогсдыг солилцохдоо “ бүх хүний бүх хүнээр” гэсэн зарчим баримтлах болж, Кабул 5000 орчим хүн суллах бол, Талибууд 1000 гаран хүн суллах бололтой.

Пентагон цэргээ гаргах боловч шаардлагатай гэж үзсэн үедээ Афганистан дахь Аль-Каидын бүлэглэл, Исламын улсын салбарыг (Афганистанд Вилаят Хорасан гэсэн нэртэй болсон) устгах хүч хэрэглэх эрхтэй байхаар тохирсон юм.

Байдал дээрдсэнгүй

Өнөөгийн Афганистаныг Судлах Төвийн захирал Омар Нессар нь “энэ гэрээнд дотроо зөрчилдсөн олон зүйл байгаа учраас, тэр дундаа АНУ Афганистаны хооронд хийсэн өмнөх гэрээ хэлцэлтэй зөрчилдсөн зүйлс их байгаагаас болж уг гэрээ хэрэгжихгүй болов уу, яваандаа АНУ энэ гэрээнээс гарах байх” гэж сэтгүүлчдэд хэлсэн байна.

Тохиролцоонд хүрснээс хойш хэдхэн хоногийн дараа байлдааны ажиллагаа сэргэсэн төдийгүй талибын хэвлэлийн төлөөлөгч нь олон улсын цэргийн хүчний эсрэг ямарваа нэг үйл ажиллагаа явуулахгүй боловч Афганистаны армийн эсрэг хүч хэрэглэх болно гэж мэдэгджээ.

3-р сарын 4 нд Америкийн цэргүүд Талибаны байрлалыг агаараас буудаж, үүнийгээ хамгаалах ажиллагаа байсан, Афганий армийн нэгэн шалган өнгөрүүлэх цэгийг Талибууд дайрсны хариу байсан гэж мэдэгдсэн байна. Америкийн офицерын мэдэгдсэнээр бол энэ дайралт нь сүүлийн 11 хоногт Америкийн цэрэг Талибаны эсрэг хүч хэрэглэсэн анхны үйлдэл бөгөөд тэд өөрсдийн холбоотны аюулгүй байдлын төлөө зохих хариуцлага хүлээж байгаа гэдгийг онцолсон төдийгүй Талибууд гэрээгээр хүлээсэн үүргээ биелүүлэхгүй байна гэж хэлсэн байна.

Афганистаны засаг захиргаанаас мэдээлснээр, 3-р сарын эхний гурван хоногт Талибууд тэдний эсрэг 76 удаагийн халдлага үйлдсэн ба үүний эсрэг авсан арга ажиллагааны үр дүнд Талибын 85 цэргийг устгасан гэжээ.

Зарим тоймч нь Талиб бол нэгэн удирдлагатай цогц бүлэг биш учраас тохирсон гэрээг яг таг баримтлах магадлал бага, дээрх тохиролцооны чимээ алс бөглүү байх зарим зэвсэгт бүлэгт хүрч амжаагүй, бас Афганы армийнхан болон Талиб хоорондын зөрчил дэндүү гүн учир энэ гэрээнд заасан зүйлүүд зөрчигдөж байгаад гайхах хэрэггүй гэж тэд үзэж байгаа юм байна.

Энэ тохиролцоог бүрэн хэрэгжихэд  Афганистаны удирдагч нар луу халдсан үйл ажиллагаа болон засгийн эрх барьж байгаа хүчний дотоод хямрал ихээхэн саад болох бололтой.

3-р сарын 6 нд Кабулд болсон «Хезбе и-Вахдат» намын дарга агсан Абдула Али Мазари-ийн амь насаа алдсаны дурсгалд зориулсан үйл ажиллагааны үеэр үл мэдэгдэх хүмүүс зэвсэгт халдлага хийж 30 гаруй хүн хохирогч болсон бөгөөд энэ үйл явдалд оролцож байсан ерөнхий сайд Абдулла Абдулла  ямар нэг байдлаар гэмтэж шархдаагүй байна.

3-р сарын 9 нд Кабул дахь ерөнхийлөгчийн ордонг чиглүүлэн 2 пуужин харвасан ба тухайн үед сонгуульд ялсан хэмээгдэх Ашраф Ганигийн ерөнхийлөгч болох ёслол уг ордонд явагдаж байсан юм.

Ганигийн өрсөлдөгч Абдулла Абдулла нь мөн энэ үеэр бас өөрийгөө ерөнхийлөгч болсон гэж ёслол  үйлдэж байсан бөгөөд өрсөлдөгчийнхөө ялсан гэх сонгуулийн үр дүнг хүчингүй гэж үзэж байгаа юм.

Нэг дор болсон хоёр ерөнхийлөгч болох ёслол нь Вашингтоны хувьд тааламжгүй зүйл төдийгүй “Афганистанд хоёрлосон засаглал тогтохыг АНУ хүлээн зөвшөөрөхгүй ” гэж АНУ-ын төрийн нарийн бичгийн дарга Майкл Помпео мэдэгдсэн байна. Гэхдээ тэр дээрх хоёр хүнээс чухам хэнийг нь АНУ дэмжиж байгаа тухай ямар нэг зүйл хэлээгүй билээ.

Сонгуулийн өмнөх пиар

АНУ болон холбоотон улсууд болох Европын улс орнууд Афганистаны нутагт 2001 оноос байлдааны үйл ажиллагаа явуулж байгаа бөгөөд энэ ажиллагааны үндсэн шалтгаан нь 2001 оны 9-р сарын 11 нд болсон террорист халдлага юм. Уг халдлагыг зохион байгуулагч Бин Ладеныг 2011 онд устгасан байна.

Америкийн цэрэг Афганистанд орон Талибуудыг засгийн эрхээс зайлуулсан боловч тэд партизаны дайн хийсээр өнөөг хүрчээ. Одоогийн байдлаар энэ цэрэг дайны ажиллагааны үеэр нийт 2,4 мянган Америкийн цэрэг хохирогч болсон гэдэг.

АНУ нь үе үе Талибаны байрлал руу агаараас цохилт өгөх боловч энэ нь одоогоор цэрэг болон улс-төрийн хувьд ямарваа нэг олигтой үр дүнд хүрсэнгүй ба Талибууд Афганистаны газар нутгийн ихэнх хэсгийг хянасан хэвээр байгаа билээ.

Тоймчдын үзэж байгаагаар Вашингтон нь энэ бүс нутагт барууны загвар бүхий улс төрийн тогтолцоо байгуулах гэсэн нь Афганы нийт олны ихэнхийн эсэргүүцэлтэй тулгарсан байна.

"АНУ нь энэ дайнд гүн гүнзгий орсон учир ингээд л орхиод гарна гэж хүлээх хэрэггүй ба Талибуудтай хийсэн гэрээ хэлцэл нь АНУ-д удахгүй болох сонгуулийн сурталчилгааны нэг хэсэг төдий зүйл"  гэж зарим судлаачид анхааруулж байгаа билээ.