2015 онд хэвлэгдэн гарсан О.Төмөрийн бүтээл “Дэлхийн нууц товчоо” хэмээх ирээдүйн 100 жилийн үйл явдлыг бошиглон бичсэн  номонд “Монгол улсын 5 дахь ерөнхийлөгчөөр хэн сонгогдохыг бичсэн” гэсэн “сенсаци гарч” сонгууль болохоос өмнө тус бошгийг тайлахаар улс төрчидөөс эхлээд сонгуулийн насныхан бүгдээрээ оюунаа уралдуулж байсансан.

Тэгвэл өнөөдрийн өнцөгөөс эргэн харж “Малгай зохин тааруулж өмсөөгүй” гэдгийг дараах зураг, мэдээллээс тодорхой харж болох юм.

 

Монгол улсын ерөнхийлөгч нарын төрийн ёслолын хувцас

Бошго дахь “Ямба нэхдэггүй” гэдгийг дараах байдлаар ойлгож бас болох юм.

Эрхэм ерөнхийлөгч маань өмнөх 4 ерөнхийлөгчийн адил улсын төсвөөс хөрөнгө мөнгө гаргуулж торго дурдан, дээл малгайгаар гангараагүй. Мөн  Богдхан уулын өвөрт байрлах “Их тэнгэр” цогцолборт амьдрахгүй, төв шуудангийн урд байрлах Маршал харшид амьдарч ажилдаа явган ирж очиж байна гэсэн нь “ямба нэхдэггүйн” илрэл болов уу. Ерөнхийлөгч Х.Баттулга өнөөдөр ч “Маршал харшид” амьдарсаар байгаа юм.

“Маршал харшид” Ерөнхийлөгч П.Очирбат, Н.Багабанди нар өвлийн улиралд нэг хэсэг амьдарч байгаад “Их тэнгэр” цогцолбор луу нүүсэн юм. Ерөнхийлөгч Н.Энхбаяр, Ц.Элбэгдорж нар “Маршал харшид” огт амьдраагүй, өвөл, зунгүй “Их тэнгэр” цогцолборт амьдарч байсан байна.

“Сонжоо харагч” гэдэг нь аливаа асуудлыг шийдвэрлэхдээ нэр алдараа өсгөх, ирээдүйн замаа засах, өөрийн зорилгод нийцүүлэх байдлыг хэлэх болов уу.

“Яриа явдал 2 ялгамжтай” гэдэг нь олон түмэнд нэгийг ярьж, нөхцөл байдалд тааруулж арай өөр зүйл хийхийг хэлэх болов уу. Эзэн хаан болоод төрийн сайд, түшмэд эртнээс ийм байсан гэхэд хилсдэхгүй.

Эрчим хүч болон нефт ашиглах шинэ эх үүсвэр, төсөл гэрээтэй болно.

“Шинэ эх үүсвэр” гэдэг нь шинээр бий болж анхдагч, эх үндэс болох гэсэн утгатай үг юм. 2017 онд Монгол улсын эрчим хүч, газрын тосны салбарт дараах томоохон үйл явдлууд өрнөжээ.  Энэтхэгийн засгийн газраас олгож буй 1 тэрбум ам.долларын зээлээр ”Нефть ашиглах буюу газрын тос боловсруулах үйлдвэр” байгуулах төслийг 2017 оны 5 сарын 31-нд УИХ-аас соёрхон батлав.

“Монгол газрын тос боловсруулах үйлдвэр” 100% төрийн өмчит компанийг байгуулж Энэтхэгийн талыг ТЭЗҮ, төсөл гэрээ, мэдээллээр хангах болсон. Ийнхүү Монгол улс ТҮҮХЭНДЭЭ АНХ УДАА нефть боловсруулж бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх боломж бүрдсэн.  Номын 208 дугаар хуудсанд бас нэгэн сонирхолтой бошго багтсаныг дурдая.

“Ард урдаас хормой цоороод гоождог” гэсэн нь Орос, Хятадаас түлш шатахууны хэрэгцээгээ хангаж хамаг валютаа гадагш нь алдаж буйг, “Арьяабалын их рашааныг бумбанд хадгалсан ” гэсэн нь рашаан ус мэт оргилогч газрын тосоо нэрж гаргах, гаргасан шатахуунаа том том нөөцийн саванд дүүргэн хадгалсаныг бошголсон болов уу.

Сүүлийн мөрөнд “920 зул асна” гэсэн утгыг тайлж чадаагүй ч 1 литр АИ 92 бензин арай 920 төгрөгийн үнэтэй болж ард иргэдийн амьдралд “Зул” мэт гэрэл гэгээ, баяр баягаланг өгөх юм биш байгаа гэсэн бодол төрлөө.  

2. Монгол Улс ТҮҮХЭНДЭЭ АНХ УДАА нарны эрчим хүчээ ашиглаж эхэлсэн. Дархан хотод 10 МВт цахилгаан үйлдвэрлэх анхны нарны цахилгаан станцыг ашиглалтад орсон явдал нь Дорноговийн “Гэгээн”, Говьсүмбэрийн “Сүмбэр нар”, “Хөшигийн хөндийн” нарны цахилгаан станцууд баригдах туршлага болсон. Монгол улсын ерөнхийлөгч Х.Баттулга “Зүүн хойд Азийн эрчим хүчний супер сүлжээ”  төслийн олон улсын уулзалтыг зохион байгуулсан нь тохиолдлын хэрэг биш байх. 

2017 оны  10 сард  50 МВт-ын хүчин чадал бүхий “Цэций” салхин цахилгаан станцыг ашиглалтад оруулсан нь монголчууд ТҮҮХЭНДЭЭ АНХ УДАА 1100 ГВт хүртэлх цахилгаан эрчим хүчийг салхинаас гарган авах боломж боломжийг бүрдүүлсэн.  
 

Чанаргүй баригдсанаас шалтгаалан нэгэн барилгад асуудал үүснэ.   

Улаанбаатарт чанартай, чанаргүй барилга, орон сууцнууд олноор баригдаж байгаа тухай мэдээ, мэдээллүүд хэвлэлээр дүүрэн хөвөрдөг.

Чанаргүй, нурж болзошгүй барилгын тухай мэдээлэл хайх явцад нэгэн сонирхолтой баримт олсон юм. 

Сант сургууль иргэн Б.Батдэлгэр нарын дунд “чанаргүй барьсан” гэдэг шалтгаанаар эхэлсэн маргаан даамжирч иргэн Б.Батдэлгэр хууль, шүүхийн байгууллагад 2055 хоног шалгагдсан байдаг. Тэрбээр Улаанбаатар хотын захирагч С.Батболд, Улаанбаатар хотын ерөнхий архитекторч Э.Анар нарыг огцруулахыг шаардаж 2017 онд 16 хоног өлсгөлөн зарласан нь барилгын салбарын ТҮҮХЭНД АНХ УДАА болсон үйл явдал юм.

Номын туурвигч тус үйл явдлыг урьдчилан хэлсэн эсхүл 2016 онд ашиглалтанд орсон барилга, орон сууцнууд дунд бидний мэдээгүй байгаа“Асуудал” хожим илрэх юм болов уу. 

 

Хөрөнгө оруулалтын хамтран ажиллах санал, санхүүжилт ирнэ.

Монгол улсын эдийн засгийн өсөлт жилийн 17% - д хүрч байснаа гадаадын хөрөнгө оруулагчидийг “үргээснээс” хойш 2016 онд 1,2 % болж буурсан.  Эдийн засгийн хямрал гүнзгийрч Монгол улс “Дефолт зарлах” дээрээ тулсан үед ОУВС 3 жилийн хугацаатай "Extended Fund Facility" буюу “Өргөтгөсөн санхүүжилтийн хөтөлбөр” хэрэгжүүлэхээ 2017 оны 5-р сарын 24 нд шийдвэрлэсэн. Эдийн засгийн шинэчлэлийг хийх хөтөлбөрийн хүрээнд 5.5 тэрбум ам.доллар батлагдаж ОУВСангаас 440 сая ам.доллар, донор байгууллагуудаас 3 тэрбум ам.доллар, БНХАУ-ын Ардын банктай хийсэн своп хэлцлээс 2 тэрбум ам.доллар орж ирсэн.  Мөн Монгол улсын ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат 9 сарын 4 ний өдөр хөрөнгө оруулагчдын чуулга уулзалт дээр “Монгол улс бизнестээ эргэн ирлээ” хэмээн зарласан нь хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх, олон хамтын ажиллагааны итгэлцэл болсон.  Миний бие 2017 онд тохиосон үйл явдлуудыг судалж, харьцуулан үзээд “О.Төмөрийн бичсэн бошгууд биеллээ олсон байна” гэсэн дүгнэлт хийхэд хүрлээ.

 

ХМТА, Сэтгүүлч: Алтай