Саяхныг хүртэл Их 20-ийн дээд уулзалт уйтгартай, заримдаа бүр ёслолын чанартай арга хэмжээ болж, гол эдийн засгийн удирдагчид асуудлыг найрсгаар хэлэлцдэг байв. Мэдээж Трампаас өмнө л дөө. Америкийн Ерөнхийлөгч сонгогдсоноосоо хойш дээд хэмжээний уулзалтын ёс журамд драм, хурцадмал, тодорхойгүй байдлаас авахуулаад ямар нэг зүйл авчирсан. Үнэхээр ч энэ сарын 28-29-нд болох Их 20-ийн цугларалтын өмнө Трамп өөрийгөө давсан үймээн тарьж байна.
Тэрбээр Хятадтай худалдааны зөрчил хурцдаж буйг худалдааны дайн болгоно хэмээн сүрдүүлсэн нь Осакагийн чуулганыг 2008 оны санхүүгийн хямралаас хойших хамгийн том үр дагаварт хүргэж болзошгүй. Сөргөлдөөний барьц нь багадсан мэт ноён Трамп Европ, Японыг худалдааны дайны овоо хараандаа авч, гол хоёр холбоотноо машины тарифаар сүрдүүлж буй. Мөн Евро бүс болон хятадын мөнгөний бодлогын талаарх трампын шүүмжлэл нэмэгдэнэ.
Энэ бүхнээс харахад Осакад товлогдсон АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трамп, БНХАУ-ын дарга Ши Жиньпин нарын уулзалт дэлхийн санхүүгийн зах зээлд чухал дохио өгөх юм. Өнгөрсөн мягмар гарагт Трамп твиттертээ “Ноён Шитэй утсаар сайхан ярилцлаа. Бид уртасгасан уулзалт хийнэ” гэж бичсэн нь байдлыг жаахан намжаав. Хоёр улсын албаныхан ба шинжээчдийн таамаглаж буй хамгийн сайн хувилбар нь АНУ тарифаа хойшлуулж, тавдугаар сард тасарсан худалдааны хэлэлцээг сэргээх явдал гэж үзэж байна.
Харин муу хувилбар нь худалдааны сөргөлдөөнийг шинэ хүйтэн дайн руу хөтлөх эрсдэлтэй юм. Хэрэв уулзалт эхлэхээсээ өмнө цуцлагдах буюу тохиролцоонд хүрч чадахгүй бол дэлхий ертөнц хоёр тэргүүлэх эдийн засгийн хурц зөрчлийг харах агаад хохирол нь санхүүгийн зах зээлийн нуралт, өсөлтийн удаашралаар илэрнэ. Ийм магадлалыг үгүйсгэх аргагүй. Учир нь хоёр удирдагч бараг эсрэг тэсрэг гэмээр эрс ялгаатай хандаж байгаа нь өмнө нь бас асуудал үүсгэж байсан. Трамп дураар авирлаж, хэлэлцээний ширээний нөгөө талд суугаа хүний тэнцвэрийг алдагдуулдаг арга барилтай хүн.
Ноён Ши маш болгоомжтой бөгөөд түүнийг хүрээлэгчид үр дүнг нь урьдаас товлоогүй уулзалтад оролцуулахыг хүсэхгүй байгаа. Хятадын зарим албаны хүний хэлснээр Трампын дээрэнгүй авир ноён Шид татаас, оюуны өмч гээд олон асуудлаар АНУ-ын шаардлагыг зөвшөөрөхөд саад хийж байж магадгүй юм. Вилсоны төвийн судлаач, дипломатч Роберт Дейли “Трамп Ши Жиньпинийг овоо хараандаа авна гэж ярьдаг атлаа гэнэт сайхан аашлаад унавал гайхал төрүүлэх нь мэдээж” хэмээн өгүүллээ.
Бээжингийн нэгэн шинжээч Хятадын удирдагчийг шахсан байдалд оруулах тусам бууж өгсөн мэт ойлгогдох буулт хийхээс татгалзна хэмээн тайлбарлав. Ерөнхийлөгч асан Барак Обамагийн үед их долоо, Их 20-ийн уулзалтын бэлтгэл ажилд оролцож байсан зөвлөх Мэтью Гудман одоогийн байдлыг шинэ хүйтэн дайн гэж нэрлэхэд эрт байна хэмээв. Түүний бодлоор эдийн засгийн харилцааг илүү шударга болгох зорилт тавигдаж байгаа аж. Харин Трампын зөвлөх Клит Уилемс “Засаг захиргаа Хятадад анхаарч буй хэдий ч бусад оронд бас тариф тогтоосон нь хятадын талаарх өөрийн стратегийг дэмжүүлэх аргыг хайж байна. Гэхдээ Хятадыг тохиролцоонд хүргэхүйц хатуу байр суурь баримталж байгаа” хэмээн тайлбарлажээ.
Ши Жиньпинийг Маогаас хойш их хамгийн хүчирхэг удирдагч гэж үздэг боловч дотооддоо улс төр, эдийн засгийн бэрхшээлтэй тулгарч буй нь түүний хийх боломжтой алхмуудыг хумьж байна. Хятадын эдийн засаг сулрах шинжтэй байгаа нь худалдааны дайны хохирлыг нэмэгдүүлнэ. Түүнчлэн хонконгт олон нийтийн эсэргүүцлийн хөдөлгөөн өрнөсөн явдал ноён Шигийн захиргаадах арга барилыг эсэргүүцсэн түгшүүр үүсгэв. Шинжаан дахь Исламын шашинт цөөнхийг бөөнөөр хорьж буй асуудал ч өрнөдийн анхааралд өртөөд байна.
Нөгөө талаас Трампын байр суурь өөрийнх нь бодож байгаа шиг бат бэх үү гэдэг эргэлзээтэй. Түүний тарифын бодлого эсэргүүцэлтэй тулгарч, эдийн засагт хохирол учруулж эхэлснийг статистик харуулж буй. Трамп, Ши нарын хэн хэнд дотоодын шахалт тулгарч байгаа нь харагддаг. Тэд Осакад эвлэрэлд хүрч магадгүй л юм. Гэхдээ урт хугацааны энх тайван тогтоож чадна гэдэг юу л бол.
Эх сурвалж: ZGM.mn
