Америкийн эрдэмтэд цусны эргэлтийг орлуулж, хэдэн цагийн өмнө үхсэн амьтны тархины зарим эсийн ажиллагааг сэргээдэг систем бүтээсэн байна. Гэхдээ хүртэхүй болон танихуйн үйл ажиллагаатай холбоотой цахилгаан идэвхжлийг сэргээж чадаагүй байна. Гэхдээ энэ нээлт биологийн үхэл ба эрхтэн солих талаар ойлголтыг өөрчилж магадгүй юм.
Амьтны тархи хүчилтөрөгчийн бага нягтаршилд нэлээд байдаг. Цусны эргэлтэд саад үүсэхэд нейроны ажиллагаанд шаардлагатай эрчим хүчний нөөц түргэн дуусдаг аж. Үүний үр дүнд мэдрэлийн эдүүд буцалтгүй гэмтдэг гэж үздэг. Гэвч мэргэжилтнүүд хүчилтөрөгчийн богино дутагдлын үед ийм гэмтэл заавал гардаг гэдэгт эргэлзэв. Шинэ судалгааны дүнгээс үзэхэд тархины зарим ажиллагааг үхлийн дараах хэдэн цагийн дотор сэргээж болдгийг харууллаа. Эрдэмтэд BrainEx хэмээх систем бүтээж, цусны эргэлтийг хиймлээр орлуулжээ.
Судалгааны зорилгоор 32 гахайг үхүүлж, тархийг нь гарган авсан байна. Үхлийн дараа дөрвөн цагт эрхтэнүүдийг тусгай камерт байрлуулжээ. Зургаан цагийн турш цус шахахад үхлийн үйл явц удааширч, эсийн зарим үйл ажиллагаа сэргэж, эсүүдийн хооронд дохио дамжуулж байгаа нь ажиглагдав. Тархийг хэсэгчлэн сэргээхэд цусны бөөмс агуулаагүй боловч гемоглобины тусламжтайгаар хүчилтөрөгч дамжуулах бодис хийгээд эм агуулсан тусгай шингэн ашиглажээ.
Эндээс үзэхэд тархи урьд тооцож байснаас илүүтэй сэргэх чадвартай нь нотлогдлоо. Түүнчлэн цусны эргэлт зогссоноос гэмтэх үйл явц хоромхон зуур бус аажмаар явагддаг гэсэн дүгнэлт хийсэн байна. Гэхдээ BrainEx тархины үйл ажиллагааг бүрэн сэргээж чадах эсэх нь тодорхой бус. Эрдэмтэд системийг урт хугацаанд ашиглахад ямар үр дүнд хүрэхийг цаашид судлах шаардлагатай гэжээ.
Үүнээс гадна энэхүү туршилт биеэс тусдаа бүрэн ажиллагаатай тархины биологийн загвар бүтээх боломжтойг анх удаа харуулав. Гэвч одоохондоо загварын хувьд мэдрэлийн эсүүдийг ашиглан хэдэн долоо хоног ажиллагааг үргэлжлүүлж болох авч туршилтын явцад авч болох мэдээлэл ганц, хоёрхон төрлийн эсээр хязгаарлагдаж байна. Иймээс гурван хэмжээстэй биологийн бүтэц үүсгэж чадаагүй тул тархины янз бүрийн бүтцүүдийн хоорондын харилцан ажиллагааг тодорхойлох боломжгүй байгаа юм. Түүнчлэн энэ туршилт ёс суртахууны олон асуудал үүсгэв. Тухайлбал, хиймэл цусны эргэлтийн үед өвдөлт үүсэх үү гэдэг асуулт гарна. Биологийн үхэл гэж чухам юу вэ гэсэн асуулт ч хөндөгдөж байна. Энэ судалгаа нөхөн сэргээх эмчилгээнд гүнзгий нөлөө үзүүлж болзошгүй. Шинэ өгөгдлийн үр дагаврын талаар эмч нар нухацтай бодож, амьдралд буцаж ирэх боломжтой өвчтөнүүд болон донор эрхтэн хүлээж буй хүмүүсийн хэн хэний эрх ашгийг хамгаалах ёстой гэж Nature сэтгүүлд бичжээ.
Эх сурвалж: zgm.mn
