Ч.Хурц: Сая тонн нефть олборлочихоод импортын шатахуун авдаг тэнэг улс Mонголоос өөр байхгүй

Ч.Хурц: Сая тонн нефть олборлочихоод импортын шатахуун авдаг тэнэг улс Mонголоос өөр байхгүй

Геологи, эрдэс зүйн ухааны доктор Ч.Хурцтай Монголын үйлдвэржилтийн талаар  ярилцлаа.

-Монгол Улсын  тулах гурван цэгийн нэг нь үйлдвэржилт-

-Уул уурхайг “шүтсэн” эдийн засгийн өнөөгийн нөхцөл байдлыг хэн бүхэн мэдэж байгаа. Тиймээс ч уул уурхайгаас арай өөр гарц, замыг эрэлхийлж эхэллээ. Хүн бүхэн үйлдвэржилт, баялаг бүтээх талаар ярьж байна. Энэ талаар ярилцлагаа эхэлье?

-Монгол Улс хөгжихөд тулах гурван цэг байгаа юм. Нэгдүгээрт Монгол хүний ухаан, оюун санааны өсөлтийг дэмжих. Өөрөөр хэлбэл, Монгол Улсын иргэд улстөрийн нүдээр биш инженерийн сэтгэхүйгээр аливааг харж, хөгжүүлдэг байвал их сайн. Юуг хаана, ямар технологиор хийх талаар үргэлж эрэлхийлж байх талаар ярьж байна л даа. Харин дараагийн тулах цэг нь үйлдвэржилт. Үйлдвэржилт хөгжих хамгийн чухал үндэслэл нь судалгаа, эрдэс баялаг байдаг юм. Геологийн эрэл хайгуул, судалгаа маш чухал. Өөрөөр хэлбэл, ямар үйлдвэрийг хаана барьж, байгуулах вэгэдэг эрдэс баялгийн нөөцийг геологийн судалгаагаар хийдэг. Ашигт малтмалын ордыг түшиглэж байж сая үйлдвэрийн зөв байршил үүсдэг юм. Монголын геологич, судлаач, эрдэмтэд дэлхийн хэмжээнд сэтгэж, ярьчихдаг болчихлоо шүү дээ.

-Монгол Улс үйлдвэржилтийн  салбараа хэрхэн хөгжүүлэх ёстой юм бол? 

-Би Монголыг аваад явчих хэдхэн эрдэс баялгийг нэрлэе. Тухайлбал, газрын тос, байгалийн хий, зэс, фосфор, хар төмөрлөг, агрохимийн түүхий эд, коксжих нүүрс, хүрэн нүүрсийг гүн боловсруулж чадсан тохиолдолд Монгол Улс хөгжихөд хачин амархан байна. Саяхан Ерөнхий сайд Япон улсад айлчилж, эдийн засгийн иж бүрэн түншлэлийн гэрээг байгуулсан. Гэхдээ тус  улсаас манай талын гуйх эхний зүйл  нь цайр, хар тугалга, зэсийг хайлуулах үйлдвэр байсан юм.

Иж бүрэн гүн боловсруулах үйлдвэр барихад 100-200 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт шаардлагатай. Түүн дотор ажлын өрөөний дайтай гурван өрөөтэй байх юм бол аккумляторын цехтэй болох сайхан ирээдүй харагддаг. Тухайлбал Дорнод аймагт хүнд үйлдвэр хөгжих боломж байна. Дорнод аймаг Сүмбэр рашаантын хилийн гарцыгбоомт болгон хөгжүүлж, боомтынхоо далан дээгүүр төмөр болон хар зам, усан турбин тавьж Өлзийт, Адуунчулууны нүүрсний ордоо ашиглах ёстой. Үүнээс гадна зүүн хойшоо Эрээнцав хүртэл хүрэн нүүрсний 20 орчим орд бий. Адуунчулууны нүүрсний ордыг түшиглэж өндөр хүчин чадалтай цахилгаан станц барьж, металлургийнхаа үйлдвэрийг Дорнод аймгийн урд талд буюу Хэрлэнгийнхээ урд хөвөөнд барих хэрэгтэй.

Үүнээс гадна 26 тонн алттай, 150-160 мянган тонн полиметаллтай “Алтанцагаан овоо”-ны ордоо эргэлтэд оруулмаар байна. Энэ үйлдвэрлэлийн үеэр  хүхрийн хүчил гарна. Бага хэмжээний хүхрийн хүчлээ эргээд зэсийн баяжмалаа саармагжуулах түүхий эд болгож болно шүү дээ. Тиймээс цайр, хар тугалганы үйлдвэрт хүчлийн илүүдэл гэж байдаггүй юм. Улмаар хүхрийн хүчилтэй болсноор өнөөх аккулямторын цех чинь амилаад ирнэ шүү дээ.

-Дорнодод аж үйлдвэрийн цогцолбор  барих ёстой гэж үү? 

-Монгол Улсыг үйлдвэржүүлье гэж байгаа бол иймэрхүү цогцолбор байдлаар Дорнодод хөгжүүлэх боломж байна. Өшөө цаашаа арван жил хүлээвэл эдгээр ордын нөөц  нь дуусна. Тухайлбал, “Алтанцагаан овоо”-г “Центра гоулд” шиг компани дөрвөн жил ашиглаад гарахад нэг их том онгойсон нүх л  үлдэнэ шүү дээ. Мөн Дорнод аймгийнхаа төвд Хэрлэн голоо түшиглэж өнгөт металлургийн комбинатыг байгуулбал хоёр дахь Чойбалсан хот сүндэрлэнэ. Одоо 68 мянган хүн амтай Чойбалсан хотын ирээдүйд үйлдвэржилтийг дагаж 150-200 мянган хүнтэй болох хэтийн төлөв бий. Нөгөөтэйгүүр яг одооноос эхэлж хүнд болон хөнгөн үйлдвэрийн салбарт ажиллах шилдэг боловсон хүчин, инженерүүдийг төрийн бодлогоор бэлтгэх ёстой. Миний бодлоор шинээр байгуулагдсан Аж үйлдвэрийн яамны анхаарлаа хандуулах дараагийн бүс бол баруун Монгол.

-Баруун аймгуудын газар нутаг геологийн хувьд хэр сайн судлагдсан юм бэ?

-Жинхэнэ сайн чанарын  гангийн үйлдвэр баруун Монголд барих учиртай. Баруун Монголын хөгжлийн 30 жилийн хөтөлбөрийг боловсруулах хэрэгтэй. Баруун аймгийн газар нутагт хүрэн болон коксжих нүүрс, байгалийн хий нь байна. Тиймээс хамгийн түрүүнд энгийн ган үйлдвэрлэх ёстой. Энэ ордуудын хайгуулыг нь хийж, геологийн судалгааг эрчимтэй хий. Хятад, Орос, барууны орнууд ялгаагүй хэзээ ч Монгол Улсад хий гаргая, хийгээр ажилладаг цахилгаан станц баръя гэж ирэхгүй. Үүнийг монголчууд бид өөрсдөө л хийх ёстой. Тиймээс ч баруун Монголд цэвэр экспортын зориулалтын цэвэр, сайн чанарын гангийн үйлдвэрийг барих ёстой юм.

-Харин өмнийн говийн тухайд юу хэлэх вэ.  Тэндээс газрын тос ч илэрлээ, нүүрсний орд газрууд элбэгтэй. 

-Өмнөговь бол дэндүү баян нутаг шүү дээ. Ялангуяа нүүрсээр. Мега төсөл гэж их ярих юм даа. Монголд юм үлдэхгүй бол юуных нь мега төсөл байх вэ дээ. Тавантолгойгоос баруун урагш Нарийн Сухайтын орд хүртэл нийт 12 нүүрсний орд байгаа. Монгол яаж л бол яаж хөгжих бүрэн боломж бий.

-Нефть боловсруулах үйлдвэр барина гэж яриад хэдэн Засгийн газрын нүүрийг ч үзэв дээ. Боловсруулах үйлдвэр барих 15 төслөөс аль нь ч ажил хэрэг болсонгүй. Харин саяхан Аж үйлдвэрийн сайд хоёр бүсэд боловсруулах үйлдвэр барих Засгийн газрын тогтоол гарсан талаар дуулгасан.

-Нефть боловсруулах үйлдвэр Сайншандад барих нь түмэн зөв гэж хэлмээр байна. Дотооддоо нэг сая тон нефть олборлочихоод, импортын шатахуун зөөдөг тэнэг улс Монголоос өөр байна уу? Зүүнбаянгийн аж үйлдвэрийн парк-д ширэм хийнэ гэсэн байна билээ. Дорноговь аймгийн Зүүнбаян сумын баруун хойно Чойроос 50 гаруй км-ийн зайд 42 хувийн агуулгатай Эрээний орд гэж төмрийн ордтой юм. Тэгэхээр хүчин чадлын хувьд  сая тонныг Сайншандад, Зүүнбаянд галбын говийн нефтийн ордуудаа түшиглээд нэг сая тонныг, Дорнод юм уу Баруун-Уртад дахиад нэг сая тонн газрын тос боловсруулах бүрэн боломжтой. Зүүн талын Тамсагийн нефтийн нөөцөө Дорнод, Баруун-Уртад боловсруулна гэж тооцох хэрэгтэй. Баруун талын Зүүнбаян, Цагаан элс, галбын говийнхоо орд газруудыг  Сайншандад төвлөрүүлэхээр тооцох нь зөв.

Монгол Улс нефть боловсруулах үйлдвэрийг заавал барих ёстой. Д.Эрдэнэбат сайдын боловсруулах үйлдвэртэй болъё гээд хашгираад байгаа нь зөв шүү дээ. Нефть боловсруулах үйлдвэр барьснаар наад зах нь 18 нэр төрлийн үйлдвэр бий болдог.  Цагаан эрвээхэйний хороос эхлээд нийлэг эдлэл, утас үйлдвэрлэж, оёмол, нэхмэл бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл дагаж өндийдөг учиртай. Нефть боловсруулах үйлдвэр баръя гэж хятадууд ирэхгүй. Яагаад гэвэл тэд өөрсдөө түүхий эдтэй орон шүү дээ.

Үүнээс гадна би нэг зүйл хэлмээр байна. Саяхан Багануурын цахилгаан станц барих концессын гэрээг байгууллаа. Тэр сайн. Гэхдээ 700 мВт-ын тэр цахилгаан станциас асар их дулаан ялгарна. Тэр дулааныг ашиглаж дэргэд нь хүлэмжийн аж ахуй бий болгох хэрэгтэй. 

Эх сурвалж: "Засгийн газрын мэдээ" сонин 

9
таалагдаж байна

1
таалагдахгүй байна

Холбоотой мэдээлэл Бүгдийг үзэх

Сэтгэгдэл (-)

АНХААРУУЛГА: Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд манай сайт хариуцлага хүлээхгүй болно. Та сэтгэгдэл бичихдээ бусдын эрх ашгийг хүндэтгэн үзнэ үү!
0/1000
  • Зочин ×
    Хариулах ({[{ cmmnt.children.length }]})
    0/1000
    • Зочин {[{ childComment.ip_address }]} ×
      {[{ childComment.text }]}
      {[{ childComment.dislike_count }]}
    • Бусад сэтгэгдэл ()
  • Бусад сэтгэгдэл ()

Дуртай төрөл

48:24

Н.Номтойбаяр: Тэр орос АЗИЗОВ хэдэн өөрсдийн бууны нохой, даалгавар биелүүлэгч, урвагчдыг МОНГОЛд үлдээсэн бол...

2024-06-21

Х.Нямбаатар: Автобусны жолоочид дизель түлш хулгайлж, камераа салгаж байна. Тиймээс ажлаас нь хална

2024-06-20

Р.Булгамаа: Мөрдөн шалгахдаа нотлох баримтыг устгаж байгааг хариуцлагатайгаар хэлье

2024-06-18

“Энэ бол улс төрийн аллага. Тиймээс МАН энэ тойргийн сонгуулийн менежерээ, нэр дэвшигчдээ татах хэрэгтэй“

2024-06-18

Хөгжлийн банкны гэх тодотголтой 80 хүн, 4 хуулийн этгээдэд холбогдох хэргийг хянан хэлэлцэнэ

2024-06-17

Ц.Уянга АТГ-т өөрийнхөө мэдүүлсэн 7 тэрбумын хөрөнгө, орлогоо гайхав

2024-06-13

ГАДААДАД ОРШИН СУУГАА ИРГЭД СОНГУУЛЬД САНАЛ ӨГӨХ ХҮСЭЛТЭЭ ЭНЭ САРЫН 15-ААС ӨМНӨ ГАРГАХ ШААРДЛАГАТАЙ

2024-06-13

Да.Ганболдын сонгуульд нэр дэвших эсэх асуудлыг шийдэх шүүх хурал болно

2024-06-11

Д.Галсандорж: Зэсийн салбарт Монгол Улс том тоглогч болох боломж байгаа

2024-06-22

Ц.Элбэгдорж, Д.Содном нарын шахалтаар Цагаан суваргын ордыг МАК компанид өгчээ

2024-06-11

Үндэсний баялгийн сангийн талаар мэдээлэл хийлээ

2024-06-11

Нүүрсний экспортын хэмжээ нэмэгдсэн ч орлого буурах магадлалтай

2024-06-10

“Хөдөө Наадъя” Баяр Наадмын Худалдаа BSB-д

2024-06-21

“ЭРТ авбал ИЛҮҮ бонустай” BSB

2024-06-13

Парисын олимп үзэх сүүлийн хоёр харилцагч батламжаа гардан авлаа

2024-06-11

Digi Pay-д бүртгүүлээд PlayStation 5 болон Apple-ын бэлэгтэй болоорой!

2024-06-10

УПЕГ: БЗС-гийн хоёр албан тушаалтанд эрүүгийн хэрэг үүсгэн яллагдагчаар татан шалгаж байна

2024-06-05

Чойжин ламын сүм музей тусгай хэрэгцээт хүүхдэд зориулан өдөрлөг зохион байгуулна

2024-06-05

ЗӨВЛӨГӨӨ: И-Монголиа аппликейшнээр ЭМД-ын шимтгэлээ хэрхэн төлөх вэ

2024-06-04

Беларусийн Засгийн газрын тэтгэлгээр 28 оюутан суралцаж байна

2024-06-03

Оросын эсрэг НАТО-гийн бодлогын тухай

2024-06-21

Д.Бат-Эрдэнэ: Хүнийг сонгох эрхээр хангаагүй байгууллагыг 100 сая төгрөгөөр торгодог хуультай

2024-06-21

Хөгжлийн банкны гэх тодотголтой 80 хүн, 4 хуулийн этгээдэд холбогдох хэргийн танхимын нийт шүүгчийн хуралдаан хойшиллоо

2024-06-20

Сонгогчдын нэрийн жагсаалтыг энэ сарын 23-нд эцэслэж, хэсгийн хороодод хүргүүлнэ

2024-06-20

Л.Ариунсайхан: Монголчуудын сэтгэцийн эрүүл мэнд сэхээнд байна

2024-06-11

Хүүхдийн зуслангууд ямар төлбөртэй байх вэ?

2024-06-10

ӨӨРИЙГӨӨ НОЙРГҮЙДЭЛТЭЙ ГЭДГИЙГ ХЭРХЭН ИЛРҮҮЛЭХ ВЭ?

2024-06-09

ҮСХ: Манай улсад дөрөв ба түүнээс дээш ихэр хүүхэд 23 байдаг гэж бүртгэгджээ

2024-06-01

Энэ зун нээлтээ хийх хамгийн өндөр хүлээлттэй кинонууд

2024-06-22

Эрэн сурвалжлагдаж байсан этгээдийг Сонгинохайрхан дүүргээс баривчиллаа

2024-06-22

Автозам дагуух үйлчилгээний цогцолборуудын мэдээллийг GOOGLEMAP-д байршуулна

2024-06-22

Өнөөдөх нар буцах өдөр

2024-06-22

Бидний "паразит" амьдрал

2024-06-21

Өсвөр үеийнхний дайсан цахим заналхийлэлд цэг тавья

2024-06-13

Хар тамхины хар гай

2024-06-11

Ш.Бямбасүрэн: Намайг нутаг буцах гэж байхад аварч үлдсэн хүмүүн

2024-06-04

Монголчууд Парис руу 32 тамирчнаа илгээнэ

2024-06-21

Зуны олимпын наадамд 200 орны тамирчин оролцоно

2024-06-17

Улсын аварга О.Хангай “Үлэмж бадрах” чимэг хүртэж, Ц.Бямба-Отгон арслан боллоо

2024-06-17

Дэлхийн мастеруудын рекордыг шинэчилсэн монгол туйванч

2024-06-10

ТББ-ууд сонгуулийн хөтөлбөрт дүн шинжилгээ хийж нам, эвсэлд хүргүүлснээ танилцууллаа

2024-06-20

Өр төлбөрөө төлсөн 155,315 иргэн, ААН-ийн зээлийн мэдээллийн сангийн "хар жагсаалт"-аас чөлөөллөө

2024-06-10

Инфляц өмнөх оны мөн үеэс 5.7%-иар өсжээ

2024-06-10

Сонгуулийн дараах эдийн засаг ямар байх вэ?

2024-06-10

Yalalt & Baji - С.Жавхлан

2024-06-13

V сургуулийн уулзвараас Их сургуулийн гудамж хүртэлх замыг хаана

2024-06-09

Бидний Чинзо

2024-06-01

Мишээл: Сошиалд "худлаа" хосууд болж жүжиглэдэг нөлөөлөгч нар байгаа

2024-05-30

БНСУ-д хөхүүл ханиалгын халдварын тохиолдол сүүлийн 20 жилд бүртгэгдээгүйгээр өсжээ

2024-06-11

Бүгд Найрамдах Ардчилсан Лаос Ард Улсын Ерөнхийлөгч Тонглун Сисүлит төрийн айлчлал хийхээр хүрэлцэн ирлээ

2024-06-11

Энтони Блинкен: Дайн сунжирсанд Xамас буруутай

2024-06-11

Дэлхийн мэдээ цөөн үгээр 06.10

2024-06-10

Монголын үзэсгэлэнт охид №170 ❤️

2024-06-03

Монгол элдэв зураг (50 фото) №70

2024-06-02

БНСУ-ын алдарт дуучин Ён Так БОАЖ-ын сайд Б.Бат-Эрдэнийн урилгаар Монгол Улсад зочилж байна

2024-06-01

Алдарт “Balenciaga” брэндийн нүүр царайгаар 50 настай, монгол модель Г.Гансүх ажиллаж байна

2024-06-01

Төрийн эрх мэдэл хэнд байх ёстой вэ?

942

МАН-ыг тараах Ерөнхийлөгчийн захирамжийн тухай та ямар үзэл бодолтой байна вэ?

1,053

Коронавирусийн вакцинуудаас та алийг нь үр дүнтэй гэж бодож байна вэ?

1,621

Хэрэв та АНУ-ын иргэн байсан бол Ерөнхийлөгчийн сонгуульд хэнд саналаа өгөх вэ?

419