Энэ удаагийн парламент бүрэн эрхийн хугацааныхаа яг талыг нь эдлээд байна. Өнөөдөр нээлтээ хийж буй 2018 оны намрын чуулганыг оруулж тооцвол дөрвөн удаагийн ээлжит чуулган энэ УИХ-д үлджээ. Гэхдээ энд ээлжит чуулганаа эхлүүлж буй М.Энхболдын “ангийн” ажлыг дүгнэлгүй, харин намрын чуулганы өмнөх буюу өнгөрсөн есдүгээр сарын улс төрийн үйл явдлыг тоймлон хүргэе. Наймдугаар сард Засгийн газрын зарим яамд донсолж, төрийн албан дахь удирдах албан тушаалтны халаа сэлгээ ихтэй байсан.
УИХ-ын шийдвэр Үндсэн хуулийн цэц дээр бүдэрсэн, “Эрдэнэт үйлдвэр”-ийн 51 хувийг барьцаанд тавьсантай холбоотой арбитрын маргаанд Монгол улс ялагдсан гээд таагүй мэдээ олон байсан. Харин есдүгээр сар гадаад харилцаа, геополитикийн асуудал анхаарлын төвд байв. Тухайлбал, Ерөнхийлөгч Х.Баттулга ОХУ-ын Владивосток хотноо болсон дорнын эдийн засгийн чуулганд оролцох үеэр ОХУ-аас БНХАУ-руу барихаар төлөвлөсөн хийн хоолойг Монгол улсаар дамжуулан өнгөрүүлэх асуудлаарх хүсэлтээ идэвхтэй илэрхийллээ. Ерөнхийлөгч Х.Баттулгын тавьсан эл саналыг ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путин дэмжиж буйгаа мэдэгдсэн.
Харин БНХАУ-ын төрийн тэргүүн Ши Жиньпин Монголын Ерөнхийлөгчийн дэвшүүлсэн ажил хэрэгч саналуудыг хамтран хэрэгжүүлэхийн төлөө ажиллана хэмээв. Тэрбээр ОХУ-д зөвхөн хоёр хөршийнхөө төрийн тэргүүнтэй уулзсангүй, БНСУ, Япон улсын Ерөнхий сайдуудтай албан уулзалт хийсэн юм. Владивостокт Ерөнхийлөгч Х.Баттулга бусад улсын төр засгийн тэргүүнтэй хийсэн уулзалт бүр дээр ярьсан нэг сэдэв нь Зүүн хойд азийн эрчим хүчний супер сүлжээ байгуулахад Монгол улс нар, салхи, нүүрсний эх үүсвэрийн эрчим хүчний нийлүүлэгчээр оролцох тухай байв. Ерөнхийлөгч Х.Баттулга алс дорнодод ийн бүс нутгийн харилцаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааны талаарх Монголын саналыг илэрхийлж, идэвхтэй ажилласан бол Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх АНУ-д айлчлаад ирлээ. Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх Вашингтонд очсон гол зорилго нь сүүлийн дөрвөн жил яригдсан, Мянганы сорилтын корпорациас санхүүжилт олгох компакт гэрээг үзэглэх явдал байв. Энэ хүрээнд тус сангаас буцалтгүй тусламж болгон Монгол улсад өгч буй 350 сая ам.долларыг Улаанбаатарын зуун жилийн усны асуудлыг шийдэх эх үүсвэр болно хэмээн албаныхан онцоллоо.
Энэ бол монголчуудын эх орны хишиг болгон идэж, уугаад, Эрээний бараанд үрчихсэн 800 тэрбум гаруй төгрөгтэй тэнцэнэ гэж хэвлэлүүд мэдээлж байна. АНУ-ын Вашингтон хотноо Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхтэй АНУ-ын дэд ерөнхийлөгч М.Помпео, конгрессын гишүүн дан Салливан, дэлхийн банк болон ОУВС, Мянганы сорилтын корпорацийн удирдлагууд зэрэг албаны хүмүүс уулзсан. Ноён М.Пэнстэй уулзсаны үр дүн, айлчлалын хүрээнд шийдэгдсэн бас нэгэн чухал асуудал нь Монгол-АНУ-ын иж бүрэн түншлэлийн харилцаа шат ахисан явдал байв. Хоёр улс цаашдаа өргөтгөсөн иж бүрэн түншлэлийн хэмжээнд харилцахаар болж байна. Вашингтонд төлөвлөсөн ажлуудаа өндөрлүүлсний дараа Ерөнхий сайд болон түүнийг дагалдан яваа багийнхан Нью-Йорк хотыг зорисон. Зорилго нь НҮБ-ын Ерөнхий ассамблейн 73 дугаар чуулганд оролцох. өнгөрсөн жил гадаад харилцааны сайд уг чуулганд оролцсон бол энэ удаа гүйцэтгэх кабинетын тэргүүний түвшинд оролцон “Энх тайван, аюулгүй байдал, эрх чөлөө, тогтвортой хөгжлийн төлөө дэлхий нийтээрээ хамтдаа хүчин зүтгэх”-ийг НҮБ-ын индрээс У.Хүрэлсүх уриалсан юм.
Гадагш чиглэсэн арга хэмжээнээс төрийн өндөр дээд буюуЕрөнхийлөгч, Ерөнхий сайдын хэмжээнд дээрх үйл явдлууд өрнөсөн бол дотооддоо харьцангуй нам жим байв. Харин нийслэлийн МАН-ын даргын сонгуульд УИХ-ын гишүүн Д.Сумъяабазар хотын дарга С.Батболдыг гурван хүний илүү саналаар ялсан бол, удш Н.Энхбаяр нарын өргөн барьсан МАХН-ын дүрмийн шинэчлэлийг бүртгэж авав. Парламент төдийгүй НИТХ, долоон дүүрэгт олонх болсон намын нийслэлийн салбар хороог удирдах хүнийг сонгох хурал улс төрийн хүрээнд томд тооцогдох үйл явдал. Нийслэлийн МАН-ын хороог удирдах хүн 2020 оны парламентын болон НИТХ-ын сонгуулийн бэлтгэл ажлыг хангах эрх, үүрэг авсан гэдэг нь УИХ-ын 28 мандат, НИТХ-ын 45 мандатад хэн нэр дэвшихийг үндсэндээ шийднэ гэсэн үг. МАН дотроо хамгийн нөлөөтэйд тооцогддог хотын буюу М.Энхболдын фракц 19 жилийн дараа нийслэл дэх байр сууриа алдсан нь энэ. Харин МАХН-ын хувьд Ерөнхийлөгчийн сонгуулиас хойш О.Баасанхүү, Н.Энхбаяр нарын хэн нь энэ хүчний удирдлага вэ гэдэг эргэлзээг тайлсан юм.
