Засгийн газраас хаврын чуулганы сүүлийн өдөр “Тавантолгойн нүүрсний ордын үйл ажиллагааг эрчимжүүлэх талаар авах зарим арга хэмжээний тухай” тогтоолын төслийг УИХ-аар батлуулсан. Тавантолгой төслийг эрчимжүүлэх ерөнхий сценарь батлагдсантай холбогдуулан ЗГХЭГ-ын харьяан дахь “Эрдэнэс Монгол” компаниас “Эрдэнэс Тавантолгой”-г гаргаж, Уул уурхай хүнд үйлдвэрийн яам, ТӨБЗГ-ын мэдэл рүү шилжүүлсэн билээ. Ингэснээр “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн ТУЗ-ийн бүрэлдэхүүнийг дахин шинэчлэх шаардлага үүссэн юм.

“Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн ТУЗ-ийн бүрэлдэхүүнийг өнгөрсөн долоо хоногийн даваа гаригт тус компанийн хувьцаа эзэмшигчдийн хурлаар хэлэлцэн батлах байв. Гэвч хурал даргалагч нь ирээгүй, жижиг хувьцаа эзэмшигчдийн эрх ашиг хангагдаагүй гэх шалтгаанаар хойшилсон юм. Нөгөө талд “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн ТУЗ-д томилогдох хүмүүсийн нэр дээр улс төрийн хүрээнд маргаан үүсч, эцэслэн тохирч чадахгүй байгаа учраас хурлыг зориуд хойшлуулсан гэх хардлага явсан билээ.

Үнэхээр ч сүүлийн саруудад эрх баригч намын нөлөө бүхий эрхмүүд “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн ТУЗ-д “өөрийн хүн”-ээ томилуулах асуудалд ихээр анхаарч хөөцөлдсөн байна. Олон хүний эрх ашиг орсноос үүдэж, өмнө нь есөн ТУЗ-ийн гишүүнтэй явж ирсэн бүтцийг өөрчлөн, нийт 11 болгон нэмэгдүүлжээ. Ингээд ТУЗ-ийн гишүүнээр томилогдохоор нэр нь тодроод буй 11 хүнийг танилцуулж байна. Үүнд,

ТУЗ-ИЙН ҮНДСЭН ГИШҮҮД

1. Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яамны ТНБД Г.Нандинжаргал

2. Сангийн яамны ТНБД С.Наранцогт

3. Зам, тээврийн хөгжлийн яамны ТНБД-ын үүрэг гүйцэтгэгч Х.Мэргэн

4. “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн Гүйцэтгэх захирал Б.Ганхуяг

5. Тагнуулын Ерөнхий газар С.Эрдэнэ

6. Сангийн яамны Хуулийн хэлтсийн даргын үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч Н.Баярчимэг

7. ТӨБЗГ-ын Бодлого төлөвлөлт, удирдлагын хэлтсийн дарга Ц.Баяр-Эрдэнэ

ТУЗ-ИЙН ХАРААТ БУС ГИШҮҮД

1. Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайдын зөвлөх Т.Цогтбаяр

2. “Монголросцветмет” нэгдлийн Ерөнхий захирал асан Х.Болор-Эрдэнэ

3. МАН-ын  "Цэгцрэх Хөдөлгөөн"-ий ерөнхий зохион байгуулагч П.Өлзийнаран

4. Хүнс, хөдөө аж ахуйн сайд асан нэгэн эрхэм

-Т.АЮУРСАЙХАН ГИШҮҮН П.ӨЛЗИЙНАРАН, Б.ГАНХУЯГ НАРЫГ Г.ЗАНДАНШАТАР С.ЭРДЭНИЙГ ЗҮТГҮҮЛЖЭЭ-

“Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн ТУЗ-ийн гишүүд сар бүр 1.5-1.8 сая төгрөгийн цалин авдаг. Жилдээ тоотой хэдхэн удаа хуралдаж, Гүйцэтгэх захиралд шууд байдлаар чиглэл өгнө. Жилийн төлөвлөгөө, санхүүгийн холбогдолтой томоохон шийдвэрүүд энд гардаг билээ. ТУЗ-ийн гишүүд өндөр цалинтайгаас гадна өндөр эрх мэдэлтэй. Нөлөө бүхий том шийдвэрүүд гаргадаг ч  компанийн тухай хуулиар эргээд ямар ч хариуцлага хүлээдэггүй. Чухам тиймээс л ТУЗ-ийн гишүүдээр дамжуулан тодорхой шийдвэрүүд гаргахад нөлөөлөх нь улс төрчдөд ихээхэн ашигтай байдаг билээ.

Ерөнхий байдлаар “Эрдэнэс Тавантолгой” компанийн 70 хувийг Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яам, үлдсэн 30 хувийг ТӨБЗГ хариуцахаар Засгийн газраас шийдвэр гаргасан. Гэхдээ ТУЗ-ийн гишүүдэд гурван яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга багтаасан нь Д.Сумъяабазар сайдад хэт эрх мэдэл өгөхгүй байх фракцийн зарчим үйлчилсэн аж.

Тухайлахад, Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатар  өөрийн хүн болох С.Наранцогт, Н.Баярчимэг нарыг ТУЗ рүү оруулж дөнгөжээ. Харин Х.Мэргэний хувьд төмөр зам, тээврийн асуудлаар заавал төлөөлөл байх учиртай гэсэн үүднээс Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхийн дэмжлэгээр оруулсан гэх тайлбар явж байна.

ЗГХЭГ-ын дарга Г.Занданшатар  Тагнуулын ерөнхий газраас С.Эрдэнэ гэдэг хүнийг ТУЗ руу оруулсан аж. Тэрбээр ТЕГ-ын дарга Б.Гэрэлтэй нутаг нэг гэдэг утгаар аминчхан байдаг тул төлөөлөл багтаасан бололтой. Мөн тэрээр ЗГХЭГ-ын дэд дарга У.Бямбасүрэнг чихэх санаачлага гаргасан ч бүтээгүй байна.

Энд машид сэргэлэн загнаж, Д.Ганхуяг, П.Өлзийнаран гэсэн өөрийн төлөөллөө ТУЗ руу чихэж чадсан УИХ-ын гишүүн бий. Тэр бол засаг төрөө унагалцах их үйлсэд оролцсоныхоо төлөө зөвхөн “Эрдэнэс Тавантолгой”-н гүйцэтгэх удирдлагад өөрийн хүнээ тавиулсан Т.Аюурсайхан гишүүн. Т.Аюурсайхан гишүүн “Олон улсын зах зээлд IPO гаргаж буй компаниуд гүйцэтгэх захирлаа ТУЗ-д оруулдаг” гэсэн үгээр намынхаа удирдлагууд руу тасралтгүй утас цохиж байж Б.Ганхуягийг ТУЗ-д багтаахаар болсон аж. Харин намынхаа удирдлагуудад хандаж, байсхийгээд л хэвлэлийн хурал зарлаж, тодорсоор ирсэн П.Өлзийнаран өмнө нь тус компанийн хараат бус гишүүн байж. Тэрээр энэ удаа бас л их самбаачлага гаргаж байж мултралгүй үлдсэн гэх.

ТӨБЗГ-ын Бодлого төлөвлөлт, удирдлагын хэлтсийн дарга Ц.Баяр-Эрдэнэ, Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яамны ТНБД Г.Нандинжаргал нар өмчлөгч байгууллагуудаа төлөөлсөн шинжтэй харагдаж байна. Мөн Д.Сумъяабазар сайд Тавантолгой төслийн гол ажлыг нугалан ажилласан гэгддэг өөрийн зөвлөх Т.Цогтбаярыг ТУЗ-ийн хараат бус гишүүнээр томилуулах санал өгчээ.

Мөнхүү хараат бус гишүүний тоонд УИХ-ын гишүүн Х.Болорчулууныг бие даагч байхад нь “Монголросцветмет” нэгдлийн Ерөнхий захирлаар томилогдож, хэдэнтээ муу нэр зүүж явсан, түүний төрсөн дүү Х.Болор-Эрдэнэ багтсан байна. Тэрээр өмнөх ТУЗ-ийн бүрэлдэхүүнд хараат бус гишүүнээр багтаж байсан бөгөөд хасагдахгүй байх бүх лоббиг нь Х.Болорчулуун гишүүн идэвхийлэн хийсэн гэх яриа байна. Дараачийн сонин гишүүн бол сайд асан Р.Бурмаа. Тэрээр нэгэн үес Үндсэн хуулийн цэцийн гишүүнд нэр нь яригдаж байсан ч нам жим болж дарагдсан билээ. Эдгээр 11 хүн АТГ-д материалаа хэдийнэ хянуулжээ. Одоо ТУЗ-ийн гишүүдийн бүрэлдэхүүн улс төрийн хүрээнд дахин өөрчлөгдөхгүй л бол хувьцаа эзэмшигчдийн хурлаар батлагдана гэсэн үг юм.