“Эрдэнэт” үйлдвэрээ аврах уу, алдах уу
Өнгөрсөн сард Лондоны Арбитрын шүүх дээр хэдэн жил дамнан яригдсан “Эрдэнэт” үйлдвэрийн асуудал эцэслэгджээ. Тодруулбал, Английн Дээд шүүх уг асуудлыг хянан үзэж, 2018.07.06-ны өдөр 100 хувь “Стандарт” банкны талд шийдвэрээ гаргасан байна. Тус шүүхийн шийдвэр манай улсад албан ёсоор хоёр долоо хоногийн өмнө ирсэн байна.
Английн Дээд шүүхээс гаргасан шийдвэр нь үндсэн гурван агуулгатай аж. Үүнд,
НЭГ: “Стандарт” банкны нэхэмжлэл дэх үндсэн өр төлбөрт хүү тогтоож, учирсан зардлыг “Эрдэнэт” үйлдвэрээс гаргуулах тухай 2017.07.20-ны өдрийн Арбитрын хэсэгчилсэн эцсийн шийдвэрийг давж заалдахаар тус үйлдвэрээс Английн дээд шүүхэд хандсан байдаг. Ингэхдээ Арбитраар тогтоосон өр төлбөрийг “Эрдэнэт” үйлдвэрээс шүүхэд барьцаа хэлбэрээр төлөхөөр гаргасан “Стандарт” банкны хүсэлтийг Английн дээд шүүх хүлээн авсан байна.
ХОЁР: “Стандарт” банкнаас 2018.06.28-ны өдөр Английн Дээд шүүхэд хандаж, арбитрын шүүхээр шийдвэрлүүлсэн нийт өр төлбөрийг “Эрдэнэт” үйлдвэрээр төлүүлж авахын тулд эд хөрөнгийг царцааж, битүүмжлэх захирамж гаргасныг шүүх хүлээн авсан байна.
ГУРАВ: “Стандарт” банкнаас “Эрдэнэт” үйлдвэрийн санхүүгийн мэдээллийг ил гаргуулах, шүүхийн шатанд гарсан зардлуудыг тус үйлдвэрээр төлүүлэх тухай хүсэлтийг Английн Дээд шүүх хүлээн авчээ.
Хамгийн аюултай нь, Английн Дээд шүүхээс эд хөрөнгө царцаах тухай захирамжаа шууд гаргасан явдал. Тиймээс ч “Эрдэнэт” үйлдвэрийн гадаад дахь мөнгөн гүйлгээний урсгал тэр чигтээ зогсох эрсдэл үүсээд байгаа юм. Улмаар “Эрдэнэт” үйлдвэрийн эрх бүхий албан тушаалтнууд Англи, Шенген, Азийн тодорхой орнуудад зорчих эрхийг шүүхээс хязгаарласан байна.
Английн Дээд шүүхийн хуралдаанд Монгол Улсын Засгийн газрын мониторингийн багийн төлөөлөл болох АТГ-ын Гүйцэтгэх ажлын хэлтсийн дарга Г.Азжаргал, Хэрэг бүртгэх, мөрдөн байцаах ажиллагаанд хяналт тавих нэгдүгээр хэлтсийн ахлах прокурор Ш.Баярбилэг нар оролцжээ.
Английн Дээд шүүхээс шийдвэр нэгэнт гарч, Монгол Улсын талд албан бичгээр ирсэн тул одоо Засгийн газар хариу арга хэмжээ авах шаардлага үүсч буй юм. УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүү, УИХ дахь АН-ын бүлгийн дарга Д.Эрдэнэбат нарын онцлон мэдээлснээр, шүүхийн шийдвэрийн дагуу ойрын хугацаанд 98 сая ам.долларын төлбөр барагдуулах учиртай.
Улмаар “Эрдэнэт” үйлдвэрийн барьцаалбарын асуудлыг нэг мөр шийдэх хүндхэн асуудал Засгийн газрын нуруун дээр шууд ирж байгаа нь энэ билээ. Өнөөдөр уг асуудлыг Засгийн газрын хуралдаанаар нууцын зэрэглэлээр хэлэлцэхээр төлөвлөж, ЗГХЭГ-аас холбогдох бэлтгэлийг ханган ажиллаж байсан. Гэвч Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Ц.Нямдорж эзгүй байгаа тул асуудлыг хойшлуулжээ.
Одоо дотооддоо “Эрдэнэт” үйлдвэрийн 51/49 хувийн маргаантай, асуудал нь шүүхийн шатанд яваа. Ийм үед Английн Дээд шүүхийн шийдвэр улам ч гүн нэрмээс болж, хурдан түргэн асуудлыг шийдэхээс өөр аргагүй байдалд оруулж буй нь энэ юм. Өдөрт хэдэн тэрбумын орлого, зарлагын гүйлгээ хийгддэг, саалийн үнээ болсон ганц үйлдвэрийнх нь гадаад дансууд хаагдлаа гэхэд шууд л төсвийн орлого төвлөрөлтөд сөргөөр нөлөөлнө.
“Эрдэнэт” үйлдвэрийн ТУЗ-ийн гишүүн Д.Дэмбэрэл “Асуудал хүндэрвэл төлбөрийг үйлдвэрийн “Эрсдэлийн сан”-гаас төлөх боломжтой. Бид 2016 оны цэвэр ашгаасаа энэ эрсдэлийг тооцож, “Эрсдэлийн сан” байгуулан, мөнгө хадгалсан” гэж ярилцлагадаа дурдсан нь бий. Нөгөө талд “Татвар төлөгчдийн мөнгөөр Ш.Батхүү, Ч.Ганзориг, Д.Сугар нарын хувааж идсэн зээлийг төлөх нь буруу. “Эрдэнэт” үйлдвэр шүүхийн шийдвэр биелүүлэх эдийн засгийн чадамжгүй” гэх үгүйсгэл, шүүмжлэл ч явдаг билээ.
Ямар ч байсан энэ асуудлыг Засгийн газар одоо нэг мөр шийдэхээс өөр аргагүй байдалд орлоо. Шийдлийг хэрхэн гаргах нь одоогоор тодорхойгүй байна. “Эрдэнэт” үйлдвэрээ аврах уу, алдах уу гэдгийг одоо Засгийн газар л мэднэ.
