Япончуудаас суралцах хэрэгтэй 3 зүйл өөрийнхөө хувьд товчхон бичиж үзье. Японд сурч ажиллаж амьдарсан 10 жилдээ маш их зүйл сурч мэдэрлээ. Япон хүмүүсээс мэдээж сураад хэрэггүй зүйлс байгаа ч суралцах хэрэгтэй зүйлс нь хамаагүй олон. Бас гураваар тогтохгүй олон ч гэсэн хувьдаа хамгийн чухал гэж бодсон гураваа өөрийнхөө сэтгэгдлийн хамт бусаддаа хуваалцъя.
I. Эрүүл мэнд
Энэ үгүй бол бусад бүх зүйл үгүй гэдгийг тэд мэддэг. Харин эрүүл мэнд гэдэг бол зөв хооллолт, хөдөлгөөн, тогтмол үзлэг. Сэтгэл зүйг түр тусд нь орхиё.
- Хооллолт Хооллолтын хувьд бол бүр тусдаа судалгаатай маш том салбар. Гэхдээ хялбархаан зөвлөх гэж оролдъё. Эхний ээлжинд ядаж л хэт их өөх тос, давс хужир идэхээ болих хэрэгтэй. Мөн өглөөний цайгаа сайн ууж, хэт орой унтахынхаа өмнө хоол идэхгүй байхыг хичээх чухал. Би лав хооллохдоо аль болох олон төрлийн зүйлс, шинэ ногооны салад зэргийг идэхийг хичээдэг болсон. Идэж чадаагүй бол өөрийгөө буруутгах маягтай бөгөөд дараа нь гэмээ цайруулж заавал шингэц сайтай зүйл иднэ. Нэг дажгүй дүрэм хэлэхэд 1 хооллолтонд дор хаяж 5 өнгө байх хэрэгтэй. Тоо тийм чухал биш ч үүнд баригдаад нэг мэдэхэд эрүүл хооллодог болчих ч юм билүү. Аа харин Япон хүмүүс "You are what you eat" гэдгийг мэддэг.
- Хөдөлгөөн Нэг номон дээр их гоё зүйл уншиж байсан юм. Хүн гэдэг амьтан үүссэнээс хойш маш урт удаан он жилийнхээ маш бага хувийг, сүүлийн хэдэн жил оффис гэдэг юманд сууж өнгөрүүлж байна гэж. Тэд ихэнх хугацаагаа хоолоо барьж идэх гэж гүйж, үхэхгүйн тулд зугатааж, байгалтай зохицохын тулд биеэ бэлдсээр ирсэн. Тэгж урт удаан жил дасч зохицож ирсэн бие, хэдхэн жил оффисд суудаг соёлд хувирч зохицож чадах билүү? Уурлахаараа зодолдож, айхаараа гүйж, баярлахаараа цовхчиж явдаг байсан амьтан чинь хөдөлгөөн хийснээрээ зүгээр л биеэ эрүүл байлгаад зогсохгүй стрэссийг даван гарч сэтгэл зүй ч эрүүлждэг гэж тэр номон дээр бичсэн байсан нь их үнэн юм шиг санагддаг (Даанч номныхоо нэрийг санахгүй байгаа. Япон хэл дээр л байсан даг). Япончууд улс даяараа спортлог. Тэд багаасаа 1, 1 спортоор хичээллэн авъяастай ч бай үгүй ч бай түүнийгээ хөгжүүлдэг. Гэхдээ энэ нь улсын бодлоготой холбоотой ч, улсаа муулаад байлгүй гараад гүйх эрх хүн бүхэнд л байгаа. Тогтмол хөдөлгөөн хийдэг учраас ч Япончууд урт насалдаг байх.
- Тогтмол үзлэг Манайхан тогтмол үзлэгт нэг их мөнгө зардаггүй. Гэвч өвдсөн хойноо тэрнээсээ хэд дахин ихийг зарлагаддаг. Мөн өвчнөө нэн хойд шатанд нь орсон үед нь мэдээд, эмчлэх гэж үйлээ үздэг. Гэвч энэ нь эрүүл мэндийн даатгалын тогтолцоо гэх мэт хувь хүнээс давсан зүйлсээс их хамааралтай. Гэхдээ л өөрөө өөрийнхөө биед анхаарал халамж тавьж, ядаж жилдээ нэг бүрэн үзлэгт орчих хадгаламж хийдэг байх хэрэгтэй. Ер нь бол Япончууд аминдаа их хайртай, эрүүл мэндийнхээ төлөө их зарлага гаргаж чаддаг, тэр ч утгаараа эрүүл мэндийн салбар нь хөгжих сайн урсгалыг бий болгосон байх (Хөгшчүүд ихэссэн учраас эрүүл мэндийн салбар илүү хөгжиж байгаа тал байгаа ч нарийн ширийн зүйлсийн талаар энд бичих гэсэнгүй).
Энэ 3 байвал л бүх зүйл ОК гэсэн үг бас биш. Мэдээж удамшил, амьдарч буй орчин гэх мэт бусад хүчин зүйлс байгаа ч энэ 3-ийг хичээснээр эрүүл байх магадлал чинь маш өндөр хувиар дээшилнэ.
II. Хичээл зүтгэл
Тэдний хичээл зүтгэлийг дэлхий ч биширдэг. Тэд яагаад хичээдэг вэ гэдэг бол бүтэн философийн асуудал байх. Би тэр салбарын хүн биш ч хувьдаа ингэж боддог юм. Мэдээж улс үндэстний онцлог байх ч байгалын гамшиг, дайнд ялагдсан ялагдал, жижигхэн арал дээрх өрсөлдөөн зэрэг нь тэднийг хичээхээс өөр замгүй болгосон юм боловуу гэж. Заримдаа тэд юуны төлөө хичээж байгаагаа мартталаа хичээчихдэг юм шиг санагдах үе ч байна. Гэхдээ л хүний туйлын хүсэл аз жаргал, түүнд хүрэхийн тулд амьдрах орчноо сайжруулах, бүх хүнийг өөрчилж чадахгүйгээс хойш тухайн нөхцөлд өөрийнхөө хийж чадах бүхнээ л хийх нь хамгийн сайн шийдэл гэж бодогдсон. Сайн шийдэл олохын тулд яах ёстой вэ гэж бодох нь ч гэсэн хичээл зүтгэлийн нэг хэлбэр. Японы маш том групын захирал Сон гуай Итой гэж нэг хүний хэлснийг иш татаж байхыг нь сонсч байсан юм. "Тархинаасаа цус шүүртэл бод. Үнэгүй шүү дээ. Гэхдээ өгөөж нь их" гэж. Гоё хэлсэн байгаа биз?
Ямартай ч сайн бодож, бодсон зүйлийнхээ төлөө хичээж зүтгэх хэрэгтэй. Гол нь хичээл зүтгэлээсээ өөрөө кайф мэдэрч сурах нь хичээх сэдлийг улам төрүүлнэ. Аз гэдэг хичээсэн хүнд л ирдэг гэдгийг тэднээс суралцсан.
III. Хариуцлага
Хариуцлага гэдэг ухаалагийн тод шинж юм. Тэд бол хариуцлага хүлээж чаддаг ард түмэн. Энэ нь тэдний эртний соёлтой их холбоотой байх (хариуцлагаа үүрээд амиа егүүтгэж чаддаг самурайн соёл гэх мэт). Хамгийн чухал нь тэд олонхи нь бусдаа хянадаг системийг байгуулж чадсан. Хариуцлагатай байх, хариуцлага хүлээх нь ойлгомжтой зүйл гэж олонхид итгүүлж чадсан нь биширмээр.
Японд ажиллаад сурсан нэг зүйл гэвэл, хүн хэр их ажил хийснээрээ биш хэр их хариуцлага үүрснээрээ цалинждаг явдал. Өөрөөр хэлвэл чи ажлыг хариуцлагатай хийгээд л байвал цалин чинь өсөөд л байна. Гэхдээ хэний ч хийчих ажлыг их хийлээ гээд шальтай өсөхгүй. Мөн хүн амьтнаас юм асуугаад л, ирэн очин, барин тавин ажил хийлээ гээд чиний цалин өсөхгүй. Чиний хийж байгаа ажилд босс чинь санаа зовж л байвал чиний хийсэн ажлын хэсэг хувь нь боссын чинь цалин л гэсэн үг. Ийм л энгийн. Хэрвээ чи про л юм бол чиний хийж байгаа ажилд хэн ч санаа зовох ёсгүй бөгөөд, чамд ямар нэг юм даатгахад чи өгөгдсөн нөхцөлд, өгөгдсөн хугацаанд байж болох хамгийн сайн үр дүнгүүдийн нэгийг гаргах ёстой. Энэ нь гэхдээ нэг бодлын өөр төрлийн хариуцлага боловч, хариуцлага гэдгийг заавал алдаа гаргасны дараах шийтгэл гэж бодох хэрэггүй. Хариуцлага бол юмыг эхэлсэн цагаас хойш дагаж байх ёстой.
Цааш нь энэ листээ үргэлжлүүлж бичмээр байвч энд хүргээд орхиё. Япон соёл арга барил сонирхлыг чинь татвал дараа зөндөө ярилцъя. Мөн Япон судлаач ах эгч нарын Монгол хэл дээр гаргасан олон сайхан номнууд байдаг юм билээ, тэрийг авч уншаарай. Би ч мөн авч уншина даа гэж бодож байгаа. Бүгдэд нь амжилт!
CHINBAA CHIN