Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллага /ДЭМБ/-ын судалгаагаар Монгол Улс амиа хорлолтын түвшингээр дэлхийд гуравт бичигдэж байна. НҮБ-ын харьяа энэ байгууллага амиа хорлолтын судалгааг таван жил тутам гаргадаг бөгөөд 2015 оны судалгаагаар Монгол Улсад 840 хүн амиа хорлож, энэ үзүүлэлтээр Шри-Ланк, Гайана Улсын дараа гуравт орсон юм. Шри-Ланк 20 гаруй сая хүн амтай, 100 мянган хүн тутамд 34.6 амиа хорлолт болж байна. Гайана Улс 800 мянга орчим хүн амтай, 100 мянган хүн тутамд 30.6 амиа хорлолт болж байна. Харин Монгол Улс 3 сая хүн амтай, 100 мянган хүн тутамд 28.1 хүн амиа хорлож байна. Үүнийг гурван сая хүн амдаа тооцоход Монголд 2015 онд 840 гаруй хүн амиа хорлосон байна. Үүнийг жилд нь хуваавал Монгол Улсын хэмжээнд өдөрт 2-3 хүн амиа хорлож байна.
Албаныхны зүгээс амиа хорлолтын хувь хэмжээний талаар мэдээлэхээс татгалздаг. Гэхдээ баяр ёслолын үеэр амиа хорлолт ихэсдгийг хүлээн зөвшөөрдөг. Ялангуяа Цагаан сар, Наадмын өмнө болон дараа амиа хорлох явдал жирийн үеийнхээс их гардаг байна.
Монгол Улсад амиа хорлолт өндөр байгаа нь ядууралтай шууд холбоотой бөгөөд амиа хорлосон тохиолдлуудын ард ядуурал ямар нэгэн байдлаар шууд болон шууд бусаар нөлөөлсөн байна.
Жишээ нь, ядуурлын улмаас эхнэр нөхрийн харилцаанд ан цав үүсч, бие биеэ хүндэтгэхээ болих, улмаар нэгнийгээ хуурч мэхэлснээс, өсвөр насныхан боломжийн амьдралтай айлын хүүхдэд хаягдсанаас болж амиа хорлож байна.
Мөн ядуурлын улмаас хосуудын хэн нэг нь хөдөө орон нутагт очиж юм уу хотод ирж ажиллах эсвэл гадаадад гарч ажил хөдөлмөр эрхэлж байгаагаас гэр бүл салж, үүнээс үүдэлтэй амиа хорлолт их болж байна. Амиа хорлолт хүүхэд залуучууд болон дунд насныхны дунд өндөр байна. Харин хичээл насныхны дунд бага байна.
ДЭМБ-ийн судалгаагаар Монгол Улсад амиа хорлолтоос гадна амиа хорлохыг завдах явдал өндөр байна. Амиа хорлохыг завдах оролдлого нь дараагийн амиа хорлолт болох магадлалтай учир чухал асуудлаар авч үздэг. Монгол Улсын хувьд амиа хорлох оролдлогыг эрчүүдээс илүү эмэгтэйчүүд хийдэг байна. Харин амиа хорлох явдлыг эмэгтэйчүүдээс илүү эрчүүд хийдэг байна.
Амиа хорлолтыг эрчүүд, эмэгтэйчүүдээр нь ангилвал Монгол Улс эрчүүдийнхээ амиа хорлолтын түвшингээр дэлхийд Шри-Ланкын дараа хоёрт орж байна. Харин эмэгтэйчүүдийнхээ үзүүлэлтээр 21-т жагсч байна.
Харин Монгол Улсын амиа хорлох үйлдлийг төрлөөр нь авч үзвэл өөрийгөө боомилох, судсаа ханах, өндрөөс үсрэх үйлдлүүд дийлэнх байна.
Эцэст нь хэлэхэд, энэ асуудалд холбогдох хүмүүс нь анхаарлаа хандуулж, ДЭМБ-ийн 2020 оны тайланд нэлээд хэдэн байр ухарсан амжилт гаргахын төлөө ажиллах хэрэгтэй байна.
“Амиа хорлолт нь соёл иргэншлийн төгсгөлийн шатны мөхлийг билэгддэг том хотын соёлын үр дагавар бөгөөд энэ утгаараа нэлээд орчин үеийн үзэгдэл мөн" Освалд Шпенглер.
