Шувуудын жиргээнээр бус сэрүүлэгний дуунаар арай ядан сэрж, утсаа шидэх нь холгүй бухимдана. Цагтай уралдан орноосоо босож, гарахаасаа өмнө аяга халуун юм ууж амжих гэж ус буцалгана. Ус буцалгагчны дуу, нүүрээ угаах үед цоргоор урсах усны чимээ, гэрийн агааржуулагчийн чимээ зэргээс болон бодлоо ч сонсож амжилгүй яаран гарна. Замд гараад машины дуу, дуут дохио, дэлгүүрийн суртчилгаааар өлгийдүүлэн явсаар оффистоо ороход компьютерийн тачигнах чимээгээр энэ бүгд солигдох аж.

 

Их хотын энгийн иргэний амьдрал ерөнхийдөө нэг иймэрхүү. Чимээнээс чимээ рүү, шуугианаас шуугиан луу дамжсаар өдрийг өнгөрөөнө. Тархиа амраах нэрийдлээр чихэвч сонсон дуу шуугианыг аятайхан чимээгээр солихыг хичээнэ. Тэдний туйлын хүсэл нь тавхан минут чимээгүй, тайван суух гэдэгтэй хэн ч маргахгүй биз ээ. Дуу шуугианы бохирдлыг бид төдийлөн мэддэггүй ч, хэдийнээ “дасан зохицож” амьдарч сурсан билээ.

Дэлхийн Эрүүл Мэндийн байгууллагаас гаргасан дуу шуугианы стандарт хэмжээ нь өдрийн цагаар 60 децибел буюу хүмүүс хоорондын харилцан ярианы түвшинд байх ёстой хэмээн заасан байдаг. Харин шөнийн цагаар 40 децибел байх ёстой аж.

Хүмүүс дуу шуугианыг зөвхөн гадаа л байдаг хэмээн эндүүрдэг. Гэтэл бидний өдөр тутамд хэрэглэдэг ахуйн цахилгаан бараа, машин тоног төхөөрөмж зэрэг нь заагдсан хэмжээнээс их дуу ялгаруулдаг байна. Жишээлбэл жирийн суудлын автомашин замд явахдаа ойролцоогоор 80 децибел чимээ ялгаруулдаг бол өдөр шөнөгүй ажилладаг хөргөгч 60 децибел, тоос сорогч 85 орчим децибел, ус буцалгагч 80 децибел угаалгын машин 78 децибеллийн дуу шуугианыг үүсгэдэг гэнэ.

Бид замын хөдөлгөөнд оролцохдоо дуут дохиогоо хангинуулан дуугаргаснаар урдах машины жолоочийг айлгаж, сандарган тэдэнд дохио өглөө хэмээн боддог. Гэтэл үнэн хэрэгтээ 80-95 децибел шуугианаар өөрийгөө “хордуулдаг” байна. Бид хамгийн сүүлийн үеийн чадалтай, удаан эдэлгээтэй, тренд болж буй цахилгаан бараа авсан хэмээн баярладгаас биш тэрхүү бараа бидний эрүүл мэндэд хэрхэн нөлөөлөх талаар тооцоолдоггүй. Чимээнээс дайжиж чихэвчээ зүүдэг хэдий ч шуугианы бохирдлоос өөрийгөө “аварч” чадалгүй үлддэг ажээ.

Улаанбаатар хотын дуу шуугианы бохирдолын хэмжээ 2016 онд МУИС-ын Газар зүйн тэнхимээс хийсэн судалгаагаар 76.2 децибел байжээ. Гадаа гараад алхахад л зам дээрх машины чимээ, дэлгүүрүүдийн дураараа тавих дуу, зарласан сурталчилгаанаас авахуулаад талбай дээрх усан оргилуур хүртэл хотын шуугианы төвшин хэвийн хэмжээнээс хэтэрснийг илтгэдэг. Авто замын хоёр талаар мод тарьж ногоон байгууламжтай болгох, чимээ ихтэй үйлдвэрүүдийг хотоос зайдуу байлгах адаглаад орчны дуу шуугианыг хэмжих, хяналт тавих ажлыг тогтмол хийх зэргээр уг бохирдлыг нийтэд бууруулах боломжтой.