Туркийн санаархал...
Туркийн Ерөнхийлөгч Режеп Тайип Эрдоган Сири улсад хил дамнасан “Энх тайвны эх үүсвэр” шинэ ажиллагаа эхлүүлснээс хойш Сирийн нөхцөл байдал улам хурцдаж байна. Туркийн Агаарын цэргийн хүчин Курдын өөрийгөө хамгаалах хүчний байрлалуудад агаараас цохилт өгч, хэдэн зуун курдыг устгаад байгаа талаар гадны хэвлэлүүд мэдээлж буй юм.
Туркийн зэвсэгт хүчин болон тэдний талд тулалдаж буй Сирийн сөрөг хүчний зэвсэгт хүчнийхэн Курдын хүчний мэдэлд байдаг Манбиж хотод (Алеппо хотоос 85 км зайтай) нэвтрэн орсон талаар орон нутгийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр мэдээлжээ.
Европын холбоо Туркийг Сирийн зүүн хойд хэсэгт явуулж буй цэргийн ажиллагаагаа зогсоож, цэргээ татахыг уриалаад буй юм. Мөн Анкарагийн Сирийн нутаг дэвсгэр дээр явуулж буй үйл ажиллагааг буруушааж, бүс нутгийн тогтвортой байдал, аюулгүй байдалд ихээхэн хохирол учруулж байгааг буруушааж байна. Мөн “Сирийн эв нэгдэл, бүрэн эрхт байдал, газар нутгийн бүрэн бүтэн байдалд тууштай хандах болно” гэжээ.
Дэлхийн улс орны удирдагчид Туркийн Сирийн курдуудын эсрэг явуулж буй ажиллагааг зэмлэн буруушааж байгаа юм.
Туркийн удирдагч Сирид цэргийн ажиллагаа явуулж байгаа шалтгаанаа “Анкара энэ улсыг "задлах" үйл ажиллагааг эсэргүүцэж байна” гэж тайлбарласныг “Анадолу” уламжлав. Тэрбээр "Бид Сирийг хувааж, салгахыг хүсч буй хүмүүст “саад” болж байгаа юм" хэмээн онцолжээ.
Турк улсад учирч буй террорист аюул заналыг арилгаж, Сирийн дүрвэгсэд буцах аюулгүйн бүс байгуулна. Сирийн газар нутгийн бүрэн бүтэн байдлыг хамгаалахад чиглэсэн энэ ажиллагааны хүрээнд “Сирийн ард түмнийг терроризмын дарлалаас аварна” Туркийн удирдагч найдаж буйгаа илэрхийлэв.
Туркийн Зэвсэгт хүчний нэгэн эх сурвалж “Энх тайвны эх үүсвэр” ажиллагаанд цаашид их бууны анги нэгтгэл нэгдэнэ гэж мэдээлснийг “Reuters” агентлаг уламжилсан юм.
Турк улс Сирийн нутаг дэвсгэрт өмнө нь хоёр ч ажиллагаа явуулсан бөгөөд хил орчмын Аазаз, Жараблус хотуудын хооронд аюулгүйн бүс байгуулснаас гадна Африн хотыг эзлэн авсан. 1998 онд Адан хотод хоёр улсын Засгийн газрын хооронд байгуулсан гэрээний хүрээнд Анкара хөрш Сири улсад “Энх тайвны эх үүсвэр” хил дамнасан ажиллагааг явуулах эрхтэй гэж Туркийн Ерөнхийлөгч Тайип Эрдоган мэдэгдсэн билээ.
Туркийн удирдагч “Yeni Safak” сонинд ярилцлага өгөхдөө “Сирийн агаарын орон зай АНУ-д харьяалагддаггүй. Энэ бол олон улсын агаарын орон зай, энэ бол Сирийн агаарын орон зай. Энэ нь нэгэнт АНУ-д харьяалагдахгүй тул түүнийг ашиглах асуудлыг мөн Сирийн Ерөнхийлөгч Башар Ассадын дэглэм шийднэ.
АНУ урилгагүйгээр Сирид байгаа. Харин бид Анкара, Дамаскийн хооронд Аданад байгуулсан гэрээний хүрээнд байгаа юм. Энэ гэрээнд заасны дагуу хэрэв Сирийн эрх баригчид Курдийн ажилчны намын эсрэг арга хэмжээ авахгүй бол манай улсын цэргүүд Сирийн нутаг дэвсгэрт террористуудыг мөшгих эрхтэй” гэж мэдэгджээ.
Тухайн үед Туркийн зэвсэгт хүчний жанжин штабаас уг ажиллагаа нь дээрх дүүргээс курдийн зэвсэгт бүлэглэлийг шахан гаргах зорилготой гэж албан ёсоор мэдэгдэж байжээ. Сирийн тал уг ажиллагааг зэвсэгт түрэмгийлэл хэмээн буруушаасан байдаг.
“Чидуны мөчир” ажиллагаанаас үүдэн Туркэд гадаад ертөнц дэх харилцаа, холбоонд нь сэв суух хандлага үүсчээ. Ялангуяа БНТУ-ын гадаад бодлогын уламжлалт тэргүүлэх чиглэл болсон Евро-Атлантын бүс нутгийн голлох орнууд, түүн дотор Европын холбооны гишүүн улсуудтай харилцаа хүйтэрч, тус холбоонд гишүүнээр элсэх үйл явц нь илт гацаж байжээ. Мөн цагаач, дүрвэгсдийн дүрээр Европ руу гарч буй террористуудыг дамжин өнгөрүүлэхэд нутаг дэвсгэрээ ашиглуулсан гэх шүүмжлэл ч байнга гарч байсан аж.
Зарим шинжээчид Туркийг терроризмын эсрэг тэмцэлд бодит хувь нэмэр оруулах далбаан дор өөрийн аюулгүй байдалд заналхийлж буй тулгамдсан асуудлаасаа ангижрахыг эрмэлзэж байна хэмээн буруутгадаг. Мөн ажиглагчид Баруун Азийн бүс нутагт жанжлал тогтоох, гол тоглогчийн хувьд тоглоомын дүрмээ тулгадаг болох нь стратегийнх нь нэг хэсэг гэж үзэж буйгаа илэрхийлсээр иржээ.
Эх сурвалж: Politico
