Уургийн хэмжээг багасгах нь гоолиг болоход тэр бүр тусалдаггүй гэж эрдэмтэд нотолж байна. Хамгийн гол нь хоолны цаг, чанар, хэмжээнд анхаарах ёстой гэнэ. Ийм аргаар илүүдэл жинтэй хэрхэн тэмцэх вэ. 2017 онд хулгана дээр туршилт хийсэн Америкийн эрдэмтэд амьтдын эрүүл мэнд ба жин хооллосон цагаас ихээхэн хамаарч буйг ажиглажээ. Шөнө юм идсэн мэрэгчдийн жин бага төдийгүй өдөр хооллосон буюу хоолыг нь хориогүй амьтдаас эрүүл чийрэг байв.

Судлаачид тэжээх автомат төхөөрөмжийн тусламжтайгаар хулгануудын хоолны хэмжээ, давтамж, цаг болон биеийн хөдөлгөөний идэвхийг ажигласан байна. Үүнээс гадна глюкозын түвшин, ходоод, элэг, өөхний цагаан эдийн хэмжээг байнга хэмжиж байв. Ажиглалтаас үзэхэд шөнийн цагаар, энгийн хэмжээнээс 30 орчим хувиар бага хоол өгч байсан хулганууд эрүүл мэндэд хоргүйгээр туржээ. харин адил хэмжээтэй хоолыг өдрийн цагаар идсэн амьтад илүү жинтэй байв.

Үүнээс гадна хулгануудад өгөх өдрийн уургийн хэмжээг багасгасан ч ялгаагүй илүү жинтэй гарч байв. Лабораторийн хулганууд бол шөнийн амьтад бөгөөд харанхуй цагт сэрүүн байдаг учир эрдэмтэд шөнийн хооллолт тэдний биологийн үй явцын хэмнэлтэй тохирсон гэдэг дүгнэлт хийжээ. Иймээс мэрэгчдийн биеийн идэвхжил ба эрүүл мэндийн үзүүлэлтэд хоногийн хэмнэлтэй давхацсан хооллолт ихээхэн нөлөөлдөг гэсэн дүгнэлтэд хүрсэн юм. Энэ дүгнэлт хүмүүсийн хувьд ч адил байж болохыг эрдэмтэд хүлээн зөвшөөрдөг.

Оросын хүнс судлаач Екатерина Бурляева “Биеийн жинд хүнсний хэмжээ ба чанар төдийгүй хооллох цаг чухал. Эрүүл хүний хувьд өдөрт таван удаа буюу гурван үндсэн хоол, хоёр удаа зууш идэхийг зөвлөдөг. Өдрийн аль цагт байвал хамгийн зохистой вэ. Мэдээж энэ нь амьдралын хэв маягаас шалтгаална. Шөнийн ээлжинд ажилладаг хүмүүс өдөр хүнд хоол идэх хэрэггүй. Түүнчлэн шөнийн ажлын ачааллаас шалтгаалан хоолны илчлэгийн хэмжээг тохируулах зүйтэй. Гэвч олонх хүний хоногийн хэмнэл нь өдрийн цагаар хамгийн бүтээмжтэй байдаг. Өөрөөр хэлбэл, өдөр илүү идэвхтэй агаад гормоны систем үүнд зохицсон байна. Иймээс өдөр илүү илчлэг зарцуулдаг” хэмээн өгүүллээ.

ИДЭХЭД ХАМГИЙН ТААТАЙ ЦАГ

Бирмингем дэх Алабамын их сургуулийн эрдэмтэд мөн адил хоногийн хэмнэлийг удирдлага болгохыг зөвлөж байна. Тэд таван долоо хоногийн туршид бодисын солилцоо нь янз бүрээр алдагдсан сайн дурын найман хүнийг хооллож туршилт хийсэн байна. Өглөөний цай 6.30-8.30, үдийн хоол 12.00, оройн зоог 15.00 цаг гэсэн дэглэм баримталжээ. Эрдэмтдийн бодлоор ийм дэглэм хүний биологийн цагтай таарах учир эрүүл мэндэд сайнаар нөлөөлөх ёстой байв. Судлаачдын таамгаар бол кортизолын гормоны түвшнээр стресс найман цагт дээд цэгтээ хүрдэг тул өглөөний хоол эрт идэх нь стрессийг ихээхэн багасгадаг аж. Сайхан аашинд нөлөөлдөг серотонин ба адреналин 12 цагт дээшилж, энэ үед хүний биеийн бодисын солилцоо түргэснэ. Үд дүнд нь өлсөх мэдрэмж дээд цэгтээ хүрдэг тул хооллоход нэн тохиромжтой цаг юм. Үдээс хойш кортизолын түвшин аажмаар доошилж, бодисын солилцоо удаашрах ба хүмүүс ядралтыг мэдэрнэ.

Иймээс 15.00 цагаас өмнө өдрийн сүүлийн буюу гурав дахь хоолыг идэх ёстой аж. Оройд серотонин шөнийн гормон буюу мелатонин болж хувирах ба сахарын агууламж багасаж, бие организм нойронд бэлтгэдэг. Хэт оройтсон хоол гормонд “одоо өдөр болж байна” гэсэн буруу дохио өгдөг тул ажиллагааг нь тасалдуулна. Эндээс нойргүйдэл, илүүдэл жин, бодисын солилцооны асуудал үүсдэг. Туршилтын эхний шатанд судлаачдын таамаг батлагдаж, сайн дурынхны биеийн байдал сайжирсан ба цусны даралт буурч, бодисын солилцоо хэвийн болсон байна.

Туршилтын хоёрдугаар шатанд оролцогчид хуучин дэглэмдээ шилжиж, 22.00 цаг орчимд хооллоход дахиад бодисын солилцооны асуудал илрэв. Хатагтай Бурляевагийн бодлоор хооллолтын дундах удаан завсарлага бодисын солилцоог удаашруулдаг аж. Иймээс өдөрт таван удаа хоорондоо гурван цагийн зайтайгаар хооллох нь маш чухал. Энэ хугацаанд хүн өлсөж амжихгүй учир бага иддэг байна. Харин өлссөн хүн хэтрүүлж иддэг тул дорхноо илүүдэл жинтэй болно.

Үүнээс гадна хэт урт завсарлага биеийн өөх төдийгүй булчингийн хэмжээг багасгадаг байна. Үүний дараа дахиад жин нэмэгдэж эхэлдэг. Эрдэмтэд эрт өглөөний цай уух зохистойг зөвлөжээ. Харин орой хооллоод шөнө дунд хүргэж унтдаг бол биеийн ба оюуны үйл ажиллагаа хийх цаг үлдэхгүй учир эрүүл мэндэд сөрөг нөлөө үзүүлнэ. Иймээс унтахаас гурав, дөрвөн цагийн өмнө хооллохыг эмч нар зөвлөж байна.

ОРОЙТОЖ ХООЛЛОХЫН СӨРӨГ НӨЛӨӨ

Хэт орой буюу унтахын өмнө хооллох нь муу үр дагавартай. Барселоны Эрүүл мэндийн хүрээлэнгийн мэргэжилтнүүд унтахын өмнө хооллох зуршил түрүү булчирхай ба хөхний хорт хавдар үүсгэх аюултайг илрүүлжээ. Тэд түрүү булчирхайн хорт хавдартай 621 өвчтөн, хөхний хорт хавдартай 1205 эмэгтэйн өвчний түүхэнд шинжилгээ хийсэн байна. Түүнчлэн хавдрын өвчлөлгүй 2000 гаруй хүний нойрны дэглэмийн талаар асуулга явуулжээ.

Эндээс үзэхэд унтахаас өмнө наад зах нь хоёр цагийн өмнө хооллодог хүмүүст хөхний хавдар  тусах магадлал 16 хувь, түрүү булчирхайнх 26 хувь байдаг гэсэн дүгнэлт хийсэн байна. Энэ хоёр эрхтний хавдрын өвчлөлийг хүний биеийн хоногийн хэмнэлээс хамаардаг янз бүрийн гормоны идэвхжилтэй холбон тайлбарладаг. Оройтсон хоол уг хэмнэлийг алдагдуулж, улмаар хорт хавдар үүсгэх аюултай гэж судлаачид дүгнэжээ. Үүнээс гадна хэт оройн хоол тархины үйл ажиллагаанд муугаар нөлөөлдөг гэж Калифорнийн их сургуулийн генетикчид үзэж байна. Тэд хоёр долоо хоногийн туршид нэг бүлгийг хулгануудыг оройн есөөс үүрийн гурван цагийн хооронд тэжээсэн бол нөгөө бүлгийн өглөөний есөн цагаас өдрийн гурван цагийн хооронд тэжээжээ. Хоёр бүлгийн мэрэгчдэд адил хэмжээтэй хоол өгч, адил цагаар унтуулж байв. Гэтэл шөнө идэгчдийн тархи зарим төрлийн уураг, тухайлбал ой санамж, сурах явцыг хариуцдаг уургуудыг ялгаруулахад тасалдал гарсныг илрүүлсэн байна.

Эх сурвалж: zgm.mn